Λιτανεία των ευλαβών ανθρώπων της Ισπανικής Φωτιάς
(αποκηρυγμένο)
(Η επιδημία, που εξαπλώθηκε στην Ευρώπη απ’ τον Νέο Κόσμο στα τέλη του 1500, ονομάστηκε απ’ τον λαό ‘Ισπανική Φωτιά’, καθώς πρώτος ένας Ισπανός ναύτης τη μετέδωσε στον πληθυσμό.)
Κύριε, εδώ σε ικετεύει βοτάνι ευλογημένο
που ξέρει από καρκίνο και κρέας φαγωμένο,
ρέει απ’ το δέρμα πύον μπουμπουκιασμένο,
απ’ το έλκος και τους όγκους, σαν μελανιασμένο.
Σ’ επικαλούνται οι εξόριστοι, Κύριε∙ ακούς κι εμάς,
τους ανθρώπους της Ισπανικής Φωτιάς;
Οι μέρες μας ποτέ δεν ήταν και τόσο φωτεινές,
πίναμε πάντα στα μπορντέλα τις γιορτές
κι αρπάζαμ’ άγαρμπα τις γυναίκες τις φτηνές.
Σβήσαν όμως γρήγορα οι ήλιοι μας του χτες –
Και κανείς δε θα νοιαστεί, Κύριε, κι εμάς,
μας ακούς, τους ανθρώπους της Ισπανικής Φωτιάς;
Κύριε, όσο κι αν πασχίσαμε στις αρχές –
κοίτα, είμαστ’ απλά κάτι γρατζουνιές,
που ‘ναι γεμάτες καταδίκες ανθιστές.
Λύτρωσέ μας, σ’ εκλιπαρούμε απ’ τις πληγές.
Όλοι μετανοούμε ειλικρινά, Κύριε∙ ακούς και μας
τους ανθρώπους της Ισπανικής Φωτιάς;
Απόσπασμα απ το πεζό “Charlotte – Το μυθιστόρημα μιας γκαρσόνας”
Κι ο Θεός είπε: “Θε’ μου, πού θα πάει μ’ αυτούς, τώρα άρχισαν να ανακαλύπτουν και ορούς! Ούτε χολέρα υπάρχει πια και στους πολιτσμένους τόπους εξέλειψε κι η πανούκλα. Ευτυχώς που τη σύφιλη ακόμα δεν την έχουν εντελώς νικήσει”.
Κι εδιάταξε τον Αρχιεπίσκοπο να μηνύσει τα εξής: Είναι αμαρτία να αντιμάχεστε τις αρρώστιες, ο Θεός τις έστειλε για να σας δοκιμάσει. Αν κάποιος υποφέρει από έλκος η γάγγραινα, άστε τον να υποφέρει και να μην τον βοηθάτε – στο κάτω-κάτω γιατί πήγε και ξελόγιασε την Κατερινούλα, ε;
Μα ο κόσμος γινόταν όλο και πιο άπιστος κι η φωνή του Θεού δεν διαπερνούσε τους τοίχους των εργαστηρίων, σταματούσε εκεί στην είσοδο του νοσοκομείου.
Και ο Θεός αποφάσισε ότι πίσω έχει η αχλάδα την ουρά. Κι είπε ότι το ξανασκέφτηκε το θέμα. Κι ότι έστω, η διφθερίτιδα θα σταματήσει πια να είναι μια απειλή. Αλλά να μην το πάρουν πάνω τους οι άνθρωποι, γιατί οι διαβητικοί, για παράδειγμα, ακόμα δε θα θεραπεύονται.
Κι άρχισε να επινοεί όλο και καινούργιους βάκιλλους. Η δύναμη της εφευρετικότητάς του είναι απλά θεϊκή! Αλλά ο Άνθρωπος αντιστάθηκε: ο καθένας ανάλογα με το πορτοφόλι του.
Και μίλησε ο Θεός: Ας γενεί πόλεμος. Κι έγινε πόλεμος.
“Και είδεν ο Θεός ότι καλόν”.
—————————————————————————————————-
Ο Αυστροούγγρος Έντεν φον Χόρβατ (1901-1938) ειναι γνωστός στο ελληνικό θεατρόφιλο κοινό απ τις πολυανεβασμένες τραγικωμωδίες του. Σ’ αυτές ανατέμνει με ειρωνική ματιά την μοίρα των μικρομεσαίων μετά την οικονομική κρίση, που οδήγησε στην άνοδο του Ναζισμού– παράλληλα, αλλά και διαφορετικά, απ’ τον Brecht και με μια ιδιάζουσα συμπόνια. Η ίδια θεματική συναντάται και στα λίγα, αλλά σημαντικά, πεζά του.
Ξεκίνησε όμως απ’ την ποίηση, συχνά για τις ανάγκες ορχηστρικής και χορευτικής συνοδείας (Melodram), την οποία αργότερα αποκήρυξε, αγοράζοντας τα εναπομείναντα αντίτυπα των βιβλίων του, τα οποία και κατέστρεψε. Στην “Λιτανεία”, όπως κι ο Brecht στην Όπερα της Πεντάρας, δανείζεται – κάπως αναχρονιστικά – την μανιέρα του François Villon.
Ο Χόρβατ σκοτώθηκε, εξόριστος πιά, στο Παρίσι, τον Ιούνιο του 1938, από κλαδί δέντρου, που έπεσε κατά τη διάρκεια μιας ξαφνικής καταιγίδας. Στην τσέπη του, γραμμένοι πάνω σ’ άδειο κουτί από τσιγάρα, βρέθηκαν οι ακόλουθοι στίχοι:
Κάποτε οι άνθρωποι θα πουν
οι άσπρες μέρες θε να ΄ρθούν,
που θα φανεί για πάντα καθαρό
τι’ναι το λάθος και τι’ναι το σωστό.
Το ψεύτικο πάει, θα χαθεί
αν και τώρα κυβερνάει
τ’ αληθινό όμως θα βρεθεί,
παρ’ όλο που τώρα ξεψυχάει.
The post Ödön von Horváth (1901-1938), Ποιήματα και πεζά (μετάφραση-σημειώσεις: Κώστας Μαντζάκος) appeared first on Ποιείν.