[…] «Πώς και γιατί γράφεται ένα θεατρικό έργο». Μου ζητήθηκε να δώσω έναν τίτλο στην ομιλία μου εδώ και βρήκα αυτόν. Κανονικά θα έπρεπε να πω: «πώς και γιατί γίνεται κανείς θεατρικός συγγραφέας και πώς και γιατί γράφεται ένα θεατρικό έργο». Η απάντηση λοιπόν σε αυτά είναι το θέμα που διάλεξα να καταπιαστώ και να σας μιλήσω, με πολύ κόπο πρέπει να ομολογήσω, γιατί στη θεωρία δεν είμαι καθόλου καλός.
Ο λόγος πάντως που διάλεξα αυτό το θέμα είναι πολύ απλός, είναι ατόφια η ερώτηση που γίνεται συχνά σ’ ένα συγγραφέα. Και μάλιστα συνοδεύεται από την αντιδιαστολή «αν επιτρέπεται». Ένδειξη ότι αυτός που ρωτά: «μα πώς σας ήρθε ξαφνικά να γίνεται συγγραφέας;» ή «μα πώς εμπνευστήκατε αυτό το έργο;» ανησυχεί μήπως ζητά μυστικά που δεν εξωτερικεύονται, ότι ζητά κάτι που είναι πάρα πολύ. Στην περίπτωσή μου το μόνο «πάρα πολύ» είναι η δυσκολία μου να απαντήσω. Επιδεινώνουν δε τη δυσκολία οι προσδοκίες που δηλώνονται μ’ αυτές τις ερωτήσεις: αυτό ας πούμε το «πώς σας ήρθε ξαφνικά;». ζητά ένα συνταρακτικό συμβάν, μια δραματική σκηνή επιφοίτησης. Κάτι παρόμοιο απαιτεί και το: «μα πώς εμπνευσθήκατε;».
Η δυσκολία τελικά έγκειται στο ότι πρέπει να βρεις μια λογική απάντηση σε παράλογες ερωτήσεις από λογικούς ανθρώπους, ενώ μια σωστή απάντηση μόνο στον παράλογο συγγραφικό σου κόσμο μπορεί να βρεθεί.
Από την έως τώρα εμπειρία μου πάντως, έχω το προηγούμενο ότι τις περισσότερες φορές οι απαντήσεις απογοητεύουν. Φαίνεται πως η εξήγηση ότι αυτά γίνονται με έναν δικό τους ρυθμό, με διεργασίες ανύποπτες, συνθέσεις τυχαίες και δεν τα γεννά όλα από την αρχή έως το τέλος η παντοδύναμη πρόθεση και φαντασία του συγγραφέα, απομυθοποιεί γραφικές φαντασιώσεις. Δε χαίρομαι που κατεδαφίζω προσδοκίες, αλλά νομίζω πως είναι πιο ουσιαστικός και πιο γραφικός ο αληθινός μύθος, οι πραγματικές αιτίες, συγκυρίες και ανεξέλεγκτες καταφυγές που σε ωθούνε να γράψεις.
Μοιραία, θα μεταχειριστώ σαν παράδειγμα την περίπτωσή μου, επειδή οι γενικότητες μοιάζουν με αφηρημένες έννοιες. Ούτε άλλωστε θα μπορούσα για μια τόσο ατομικά αυτοκίνητη λειτουργία να μιλήσω και για λογαριασμό άλλων. Κανένας βίος δεν εκπροσωπεί άλλους βίους. Τον δικό μας ξέρουμε, τον δικό μας ζυμώνουμε και μόνο γι’ αυτόν μπορούμε να μιλάμε, αν όχι με απόλυτη ακρίβεια, οπωσδήποτε όμως με λιγότερες εικασίες. Γι’ αυτό συγχωρείστε μου που πρέπει να περιαυτολογήσω.
Ο καθηγητής κύριος Πούχνερ αναφέρθηκε στην παράσταση του Θεάτρου Τέχνης του Καρόλου Κουν που είδα το χειμώνα του 1945. Πρέπει να ήταν Δεκέμβριος. Πραγματικά στην παράσταση εκείνη – που σημειωτέον δεν μπήκα στο θέατρο για να τη δω (για άλλο λόγο κατέληξα σ’ ένα κάθισμα του εξώστη) – στην παράσταση εκείνη που τυχαία παρακολούθησα για να περάσει η ώρα, μου αποκαλύφθηκε η μαγική δύναμη του θεάτρου, το θαύμα του! […]
[Στις 12 Ιανουαρίου 1999 η Γενική Συνέλευση των διδασκόντων του Τ.Θ.Σ. αποφάσισε να τιμήσει με τον τίτλο του επίτιμου διδάκτορα του Τμήματος τον διακεκριμένο θεατρικό συγγραφέα Ιάκωβο Καμπανέλλη για την προσφορά του στη σύγχρονη ελληνική δραματουργία και το θέατρο. Η τελετή αναγόρευσής του πραγματοποιήθηκε στη Μεγάλη Αίθουσα Τελετών του Πανεπιστημίου Αθηνών στις 15 Μαρτίου 1999. Το απόσπασμα είναι από τη δική του ομιλία]
****************************************************
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
Επιμέλεια: Σπύρος Αραβανής, Θανάσης Συλιβός / Artwork εξωφύλλου: Πέτρος Παράσχης
Ο Μάνος Χατζιδάκις για τον Μίκη Θεοδωράκη
Ο στιχουργικός λόγος του Ιάκωβου Καμπανέλλη, του Σπύρου Αραβανή
«Μαργαρίτα Μαγιοπούλα», του Γιώργου Παπαστεφάνου
«Ο μπαμπάς μου, Ιάκωβος Καμπανέλλης, της Κατερίνας Καμπανέλλη
Ο Ιάκωβος Καμπανέλλης του Μίκη Θεοδωράκη, του Σταύρου Γ. Καρτσωνάκη
«Η μπαλάντα του Μαουτχάουζεν», του Αντώνη Μποσκοΐτη
Ιάκωβος Καμπανέλλης και Μάνος Χατζιδάκις, του Αλέξη Λιόλη
Ο πατριάρχης του ελληνικού θεάτρου, του Βαγγέλη Χρόνη
Το μεγάλο μας τσίρκο, του Ιάκωβου Καμπανέλλη
Στη γειτονιά των αγγέλων με ένα κύκνειο «Άσμα Ασμάτων», του Αρίσταρχου Παπαδανιήλ
«Στις παραλίες του φεγγαριού», του Σπύρου Εξάρα
Για τον Ιάκωβο Καμπανέλλη, του Αντώνη Μποσκοΐτη
Πώς και γιατί γράφεται ένα θεατρικό έργο, του Ιάκωβου Καμπανέλλη
Δισκογραφία Ιάκωβου Καμπανέλλη, επιμέλεια: Θανάσης Συλιβός
*
Κυριάκος Γκουβέντας, του Νίκου Μητρογιαννόπουλου
Ιστορίες τραγουδιών, του Βασίλη Τραπέτσα
Irini Qn, του Ηρακλή Οικονόμου
Χρυσούλα Κεχαγιόγλου, του Ηρακλή Οικονόμου
Κίμων Χατζηαντωνιάδης, του Κωνσταντίνου Τσικλέα
Θανάσης Θ. Νιάρχος: Σελίδες ημερολογίου
Ο Γιώργος Μαρκόπουλος για τον Μάνο Ελευθερίου
* Οι φωτογραφίες που συνοδεύουν το αφιέρωμα στον Ιάκωβο Καμπανέλλη είναι από το αρχείο του με την ευγενική παραχώρηση της Κατερίνας Καμπανέλλη,
The post Μετρονόμος, «Αφιέρωμα στον Ιάκωβο Καμπανέλλη / 100 χρόνια από τη γέννησή του», τχ. 79. appeared first on Ποιείν.