ΣΟΝΕΤΤΟ ΓΙΑ ΤΟ ΓΗΡΑΣΚΕΙΝ (μετφρ. Γιώργος Κεντρωτής)
Το δάσος: δέντρα, φύλλα και φλοιοί – κομμάτια τόσα
δικά μας, με τα ρυάκια, τις λιμνούλες. Ένας θρόνος
ο κόσμος ήταν πλούσιος, πλούσιοι δε κι εμείς συγχρόνως,
διότι ήσαν όλα γλώσσα: και για το παιδί ήσαν γλώσσα –
χρωμάτων ήσαν πλησμονή, μα και χλομάδας φθόνος,
οδύνη και περιπλοκή, και μια φυγή βοώσα·
τον πλούτο νιώθαμε όλοι με τυφλότητα αποχρώσα,
το πρόσω μας για τη ζωή ανάποδα καλούσε ο πόνος.
`
Υπάρχει πόλεμος: φονιάς κι εγκληματίας γίνε!
Απ’ έξω ακούγονται ουρλιαχτά από το κακό που εγίνη,
μα μέσα μας (παράξενο!) επικρατεί γαλήνη,
και κόσμος πια, επ’ ουδενί, η γλώσσα μας δεν είναι:
τον πλούτο του παιδιού τον έχουμε έκπαλαι χαμένο
από το εγώ που εντός μας έχουμε μεγαλωμένο.
`
*******************
Γιώργος Κεντρωτής
ΕΧΟΝΤΑΣ ΜΕΤΑΦΡΑΣΕΙ ΤΟ «ΒΙΡΓΙΛΙΟΥ ΘΑΝΑΤΟΣ»
ΤΟΥ ΧΕΡΜΑΝ ΜΠΡΟΧ
Νεολογισμοί και σχήματα άφαντης διανοίας
και λόγου επέκεινα των γλωσσικών σημείων
συμφύρονται σε κυκεώνες συν και μείον
εννοιών, που αντιστρατεύονται της σημασίας
`
τους ρόλους με σχεδιασμούς της φαντασίας.
Και ξετυλίγονται απ’ των μουσικών πηνίων
τα σύρματα μιας θεωρίας των παιγνίων
κορδέλες ήχων ένεκα της αφασίας
`
που τρέφει εντός του ο λόγος, όταν είναι γλώσσα
εν χρήσει και εκφερόμενη ως λαλιά βοώσα
απ’ τα χιλιάδες στόματα των συγγραφέων
`
που τη ρυθμίζουν γραμμικώς και αυθαιρέτως.
Μετάφρασμα είναι λόγος άλλος, νέτος-σκέτος,
και αγέρας ξένος πρωτοτύπως υποπνέων.
`
`
`
**********************************************************************************
[…] Όχι τυχαία το Βιργιλίου Θάνατος, το ερμητικό δημιούργημα του Αυστριακού Χέρμαν Μπροχ, που κυκλοφορεί στα ελληνικά από τον Gutenberg και τη σειρά Orbis Literae, θεωρήθηκε ένα από τα κορυφαία έργα της παγκόσμιας λογοτεχνίας: ένα μανιφέστο για την ουσία της ύπαρξης, ένα υπεριστορικό γλωσσικό κατασκεύασμα κι ένα φιλοσοφικό ποίημα για την ίδια τη δημιουργία του κόσμου. Όπως και να εκλάβει κανείς το συμπαντικό αυτό έργο με το οποίο καλείται να αναμετρηθεί πολλαπλά ο αναγνώστης και συνάμα θεατής του, το σίγουρο είναι ότι μπορεί να τοποθετηθεί, ως προς τα εξαγγελτικά του μοτίβα, δίπλα στην Κοσμογονία του Ησιόδου και στα Έπη του Ομήρου. Το ερμητικό δημιούργημα του Αυστριακού Χέρμαν Μπροχ θεωρήθηκε ένα μανιφέστο για την ουσία της ύπαρξης, ένα υπεριστορικό γλωσσικό κατασκεύασμα κι ένα φιλοσοφικό ποίημα για την ίδια τη δημιουργία του κόσμου. Εξού και το ότι χωρίζεται σε τέσσερις ενότητες, Ύδωρ, Πυρ, Γη και Αιθέρας, ανάλογες με τα τέσσερα φιλοσοφικά στοιχεία που εξηγούν την ύπαρξη του κόσμου. Στόχος και ουσιαστική φιλοδοξία του ποιητή είναι η ανάκτηση της χαμένης ενότητας που ξεπερνά τα όρια της γλώσσας, η καταβύθιση σε χαμένες ερμηνείες που υπερβαίνουν τα σημασιολογικά πρόσημα. Όπλο του η ενορασιακή δύναμη που διαθέτει ένας ποιητής όπως ο Βιργίλιος και μέσο του η επανοριοθέτησή του, κατά τα πρότυπα της νιτσεϊκής επαναξιολόγησης των αξιών, μέσω της ίδιας της εννοιολογικής συνθήκης. Αυτά ακριβώς τα ανυπέρβλητα δεδομένα της φιλοσοφικής χρήσης του κειμένου και της υπέρτατης μεταγλωσσικής διάρθρωσής του έλαβε υπ’ όψιν ο μεταφραστής Γιώργος Κεντρωτής όταν ξεκίνησε την πολύμοχθη διαδικασία της απόδοσης που έβαζε στόχο να υπερβεί το αμετάφραστο πολλών εννοιών, συλλογισμών και όρων. Επιπλέον, συνέλαβε τον βασικό στόχο του έργου, που ήταν η ανάκτηση της χαμένης ενότητας, και διείδε πίσω από τις ερμητικές συναρμογές του την υπέρτατη φιλοδοξία να ανακτηθεί το καθολικό έναντι της γλωσσικής αποσπασματικότητας: «Το καταλυτικό ερώτημα των δομιστών –που ταυτοχρόνως είναι και ετυμηγορία απορριπτική του παραδοσιακού modus variandi της πρότασης–, αφού το τι αποτελεί πλήρη και εντελή σκέψη δεν είναι δυνατόν να το ορίσουμε ανεξαρτήτως της γλώσσης, πως το επικαλούμεθα νομιμοποιητικά στον ορισμό της πρότασης αποτελεί όχι μόνο έναυσμα γλωσσικού προβληματισμού για τον Μπροχ αλλά και (ως θετική πρόκληση ιδωμένο) προγραμματική επιλογή στο έργο του: η πλήρης και εντελής σκέψη του Μπροχ προσβλέπει στο αδιαίρετο όλον, διεκδικεί την άτμητη ενότητα αυτού που είναι και αυτού που δεν είναι, προάγει τη σύμπτωση όλων των αντιθέτων» επισημαίνει ο μεταφραστής στον επίλογό του. […]
Τίνα Μανδηλαρά
Πηγή: www.lifo.gr
The post «Ο Hermann Broch του Γιώργου Κεντρωτή» appeared first on Ποιείν.