`
Μετά την ιστορική μελοποίηση ποιημάτων του Κώστα Καρυωτάκη, το 1982, η Λένα Πλάτωνος μελοποιεί ποιήματα του Κωνσταντίνου Καβάφη με αφορμή το Ελληνικό Φεστιβάλ και την παρουσίασή του στη Μικρή Επίδαυρο. Σύμφωνα με το δελτίο τύπου του δίσκου: «Η Πλατωνος κάποτε δήλωνε πως ο Καβάφης δε μελοποιείται και πως δε θα τολμούσε ποτέ κάτι τέτοιο. Ήταν όμως το Καβαφικό άγγιγμα που ήρθε και την επισκέφτηκε σαν ηλεκτρικό σοκ, την κατάλληλη στιγμή της. Οι ενστάσεις και οι αρνήσεις παραμερίστηκαν, μπρος τη χάρη της πρόκλησης και της τόλμης, μα κυρίως της δημιουργίας και της ηδονής αυτής. 28 χρόνια μετά τη μελοποίηση του Καρυωτάκη, η Λένα Πλάτωνος βουτάει βαθιά στην ποίηση και δίνει το δικό της ηχόχρωμα και μελωδική ερμηνεία σε 13 από τα πιο γνωστά ποιήματα του Καβάφη. Παραδομένη πλήρως στον ρηξικέλευθο λόγο του ποιητή, προ(σ)καλεί τους ηλεκτρονικούς και ηλεκτρικούς της ήχους δημιουργώντας το απόλυτο ηχητικό μοτίβο των αγαπημένων της στίχων, όπως η ίδια μονάχα θα μπορούσε να χτίσει, ενώ ο Γιάννης Παλαμίδας γίνεται η απόλυτη φωνή του σύμπαντος των δύο δημιουργών. Το αποτέλεσμα είναι παράξενο και καθηλωτικό, μιας και σου δίνει την αίσθηση πως ο Καβάφης είναι πρόσωπο σημερινό.
Η σύνθεση και σύλληψη έγινε από τη Λένα Πλάτωνος, ενώ την ενορχήστρωση τη μοιράστηκε με τον Στέργιο Τσιρλιάγκο, υπεύθυνο για την ηχογράφηση, programming, editing, sound design και τις μίξεις. Ερμηνευτής των στίχων είναι ο Γιάννης Παλαμίδας, ενώ σε μερικά κομμάτια συμμετέχει ο Στράτος Σπηλιωτόπουλος με την κιθάρα του. Το mastering πραγματοποιήθηκε από τους Τάκη Δημουλά και Eroc στο Original Master Studio στη Γερμανία ενώ το artwork επιμελήθηκε ο Δημητρής Παπαιωάννου.
`
Ο μουσικός ερευνητής και κριτικός Φώντας Τρούσσας γράφει, στο blog του «Δισκορυχείον» για το δίσκο: «Ακούγοντας το «Καβάφης, 13 Τραγούδια» [Inner Ear, 2010] της Λένας Πλάτωνος, εκείνο που επιβεβαιώνω αρχικώς είναι η αδυναμία να συγκροτηθεί ένα άλμπουμ με μελοποιήσεις ποιημάτων του Αλεξανδρινού, που να μπορεί να προβάλλει ένα οριζόντιο ηχητικό concept. Γι’ αυτό – και όσον αφορά στην κοινή δισκογραφία – οι πιο επιτυχείς μελοποιήσεις αφορούν σε μεμονωμένα ποιήματα, τα οποία αντιμετωπίστηκαν ξεχωριστά, επιλεγμένα μέσα από σοβαρή (υποθέτω) προετοιμασία. Δεν λειτουργεί, δηλαδή, η άποψη της ενοποιημένης μουσικής φόρμας· εδώ, σε ποιήματα ενός ανθρώπου, που, σε κάθε περίπτωση, είναι διαφορετικά (φιλοσοφικά, ιστορικά, ηδονικά). Ο Δήμος Μούτσης, που χρεώνεται τη σημαντικότερη απόπειρα λαϊκής καβαφικής μελοποιίας με την Τετραλογία του (χρησιμοποιώ το «λαϊκής» για να διαχωρίσω τις λόγιες απόπειρες, που είναι ένα διαφορετικό κεφάλαιο), επέλεξε μόλις τρία ποιήματα (Η Πόλις, Απολείπειν ο Θεός Αντώνιον, Θάλασσα του πρωιού) καταφέρνοντας με την πρωτοεμφανιζόμενη τότε (1975) Άλκηστη Πρωτοψάλτη και τον μέγα τραγουδιστή Χρήστο Λεττονό να αγγίξει το μελοποιητικό απόλυτο. Η Πλάτωνος, που αποφάσισε να αναμετρηθεί εμφανώς με τον Καβάφη και… αφανώς με τον Μούτση, επιχείρησε να μελοποιήσει στο δικό της Καβάφη και τα τρία ποιήματα τής Τετραλογίας. Η σύγκριση (την οποίαν εγώ κάνω – δεν είναι ανάγκη να την κάνουν όλοι ή άλλοι) δεν την ευνοεί καθόλου.Το σοβαρό πρόβλημα στα 13 Τραγούδια, πέραν της επικίνδυνης «οριζόντιας» αντιμετώπισής τους, σχετίζεται με το γεγονός ότι, επί της ουσίας, δεν έχουμε να κάνουμε με… τραγούδια. Τίποτα δεν μπορεί να τραγουδηθεί, τίποτα δεν μπορεί να σφυριχτεί (ναι, ακόμη κι αυτό). Η Πλάτωνος επέλεξε την πιο «εύκολη» και συνεπώς την πιο ευάλωτη καλλιτεχνικώς απόπειρα της δημιουργίας περιβάλλοντος (βασικά ηλεκτρονικής υφής), το οποίο σε καμμία περίπτωση δεν δύναται να οδηγήσει προς ένα, έστω ένα, ολοκληρωμένο τραγούδι (ψήγματα μόνον ανιχνεύονται εδώ κι εκεί). Ατυχεί, επίσης, η συνθέτιδα στην επιλογή του ερμηνευτή. Ο σημαντικός τραγουδιστής Γιάννης Παλαμίδας, με τα συγκεκριμένα φωνητικά και ερμηνευτικά προσόντα, αδυνατεί να ανταποκριθεί στην ηθική, στο ιεροκρύφιον του καβαφικού λόγου».
`H Πλάτωνος είχε μιλήσει για τον Καβάφη στο δημοσιογράφο και σκηνοθέτη, Αντώνη Μποσκοϊτη:
«Ο Καβάφης υπήρξε ο πρώτος ποιητής που διάβασα σε ηλικία 15 χρονών. Μία θεία μου, παράξενη περίπτωση ανθρώπου, η Μαίρη Τζερμιά που έμενε στην Πεύκη, πρώην Μαγκουφάνα, έκανε φιλολογικά μαθήματα σε μένα και την ξαδέρφη μου για να προετοιμαστούμε για το λύκειο. Η θεία Μαίρη ήταν καβαφική, καζαντζακική, νιτσεϊκή και ιψενική. Μας τους γνώρισε όλους! Όταν ζήτησα το βιβλίο του Καβάφη από το βιβλιοπωλείο της γειτονιάς μου, ο βιβλιοπώλης με ρώτησε καχύποπτα: είναι για σένα, παιδί μου; Αγόρασα και Νίτσε μαζί και Σικελιανό (τον Σικελιανό δεν τον κατάλαβα ποτέ στη ζωή μου). “”Ποιήματα στο σχολείο δε μάθαινα ποτέ απ’ έξω, το απεχθανόμουν αυτό. Του Καβάφη έμαθα αμέσως απ’ έξω το Μακριά: αυτή τη μνήμη θέλω να την πω, μα έτσι εσβήσθη πια σαν τίποτα δεν απομένει…
Δεν υπάρχει μόνο ο Ιστορικός και ο Ηδονικός, αλλά και ο Φιλοσοφικός Καβάφης. Η Ιθάκη, ας πούμε, έχει ιστορικά στοιχεία, αλλά τα Παράθυρα, η Πόλις ή τα Κεριά έχουν βαθύ φιλοσοφικό υπόβαθρο, βαθιά υπαρξιακή ανησυχία.
Από την ποίηση αποζητώ κάθε φορά ένα κοινό αίσθημα αφής με τον ποιητή. Στη Βιέννη είχα πάρει μαζί μου Καβάφη και Καζαντζάκη, τον Ελ Γκρέκο. Αυτά ήταν τα στηρίγματα μου. Μουσική δεν είχα πάρει, αφού έπαιζα στο πιάνο Χατζιδάκι, Θεοδωράκη, Ξαρχάκο και Καλδάρα – και βασικά, Θεοδωράκη.
Είναι πάρα πολύ δύσκολη η μελοποίηση του Καβάφη. Πίστευα για χρόνια ότι δεν μελοποιείται και το ‘χα πει μάλιστα σε συνέντευξη στον Γιώργο Χρονά. Αλλά φέτος, πριν από λίγο καιρό, μπήκε μεσ’ στο κεφάλι μου σαν κομήτης. Σφηνώθηκε κανονικά! Είπα να το κρατήσω μυστικό για να δω αν θα μπορέσω να τον μελοποιήσω. Και το πρώτο τραγούδι μου βγήκε κάπως δύσκολα, αλλά από κει και πέρα τ’ άλλα τρέξανε! Έτσι, τώρα που’ χω προχωρήσει κι έχω σιγουρευτεί, μπορώ να το κοινοποιήσω. Εννοείται ότι πρώτα το κοινοποίησα σε στενούς φίλους.
Μόνο άνδρας θα μου άρεσε να τραγουδάει Καβάφη. Ο Ηδονικός Καβάφης δεν είναι ομοερωτικός αποκλειστικά και εμπεριέχει μια καθολική ερωτικότητα. Θα μου άρεσε όμως μέσα από τη μουσική μου να προκύψει το ομοερωτικο στοιχείο, αφού είναι πολύ κοντά του. Υπάρχει μία μεγάλη σύγκλιση των φύλων στην εποχή μας, μοιάζει μ’ αυτό που μου’ χε πει η 99χρονη τυφλή Μαριέπα στα Ημερολόγια μου: Η ομοφυλοφιλία θα γενικευθεί κλπ. Δεν μπορώ παρ’ όλα αυτά να καταλάβω για ποιο λόγο με έχουν αναγορεύσει σε gay queen, λεσβιακά φεστιβάλ παίζουν τα τραγούδια μου και δηλωμένοι gay μουσικολόγοι αναλύουν το έργο μου. Προσωπικά πιστεύω ότι αυτό οφείλεται στο πως χειρίζομαι τα θέματα μου, τον λόγο μου και τη μουσική μου, με έναν αμιγώς ανδρικό τρόπο. Ο Καβάφης μου θυμίζει ανέμελες εποχές της ζωής μου κι είναι πολύ περίεργο αυτό, αφού όλο του το έργο διαχέεται από ένα υπαρξιακό άγχος.
`
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
`
1.
Απολείπειν Ο Θεός Αντώνιον 04:01
2.
Τα Παράθυρα 01:53
3.
Μακρυά 02:17
info
4.
Περιμένοντας Τους Βαρβάρους 04:08
5.
Μονοτονία 02:15
6.
Η Προθήκη Tου Kαπνοπωλείου 02:26
7.
Η Πόλις 02:43
8.
Δέησις 02:21
9.
Τείχη 02:59
10.
Επιθυμίες 02:27
11.
Κεριά 01:59
12.
Απ’ Τες Εννιά 03:11
13.
Θάλασσα Του Πρωϊού 05:10