`
Γλυκερία Μπασδέκη / Glykeria Basdeki
`
ασκούμενες κομμώτριες στη λέσβο
δε διάβασαν
ποτέ
σαπφώ
γυμνάσιο με το
ζόρι – μετά
κομμωτική και μανικιούρ
για δες τες, όμως
έτσι καθώς
στεγνώνουνε μαλλιά
μαζί
και στάζουν σάλια
φτυστή γογγύλα μες το γάλα η μια
κι η άλλη σα σαπφώ με πιστολάκι
*
friseurinnen auf lesbos, arbeitend
sie lasen
nie
sappho
hauptschule mit
ach und krach – dann
der friseurberuf und maniküre
schau sie dir an, aber
so wie sie
gemeinsam
haare trocknen
und spucketropfen
ist die eine ganz goggyla in milch
die andere mit fön die sappho
.
(Deutsch von: / μτφρ. : Jan Kuhlbrodt & Γιώργος Καρτάκης)
`
*********
Φοίβη Γιαννίση / Phoebe Giannisi
Ηώς και Τιθωνός
Προσευχήθηκε η Ηώς, ο Τιθωνός - ένας θνητός -
να μην πεθάνει,
οι μέρες του
να είναι τόσες
όσοι στην χούφτα της αδειάζει
άμμου κόκκοι.
Kαι η Σίβυλλα
τα ίδια είπε στον Απόλλωνα,
αλλά να - τώρα
μέσα στις παύλες κυνηγούν
το φάντασμά τους
και μες στο σώμα που αγκαλιάζουν
τα βλέφαρα κλειστά
μάταια αναζητούν
μια σταγόνα -
ο Τζίτζικας και η Αηδόνα.
*
Eos und Tithonos
Betete Eos, Tithonos - ein Sterblicher -
möge niemals sterben,
seine Tage
soviele sein,
wie sie Sandkörner
in ihre Hand rieseln ließ.
Genau das sagte
auch die Sibylle zu Apoll,
aber sieh - jetzt
zwischen den Gedankenstrichen jagen sie
nach ihrem Schatten
und in den Körpern, die sie umarmen
mit geschlossenen Augen
suchen sie vergeblich
nach einem einzigen Tropfen -
Zikade und Nachtigall.
.
(Deutsch von: / μτφρ.: Dirk Uwe Hansen)
`
****
Απαντήσεις στην Σαπφώ*
(μτφ. Γιώργος Καρτάκης)
Παράξενο: ακόμα κι αν δεν γνωρίζουμε σχεδόν τίποτα για τη ζωή της κι απ΄τις ποιητικές συνθέσεις της διαθέτουμε μόνο ελάχιστα αποσπάσματα, η Σαπφώ παραμένει εδώ και 2600 χρόνια τόσο διάσημη όσο σχεδόν καμιά άλλη ποιήτρια. Αλλά, ποια είναι η εικόνα που έχουν γι΄αυτήν οι ποιητές και οι ποιήτριες της εποχής μας; Αυτό ακριβώς ήταν που θέλαμε να μάθουμε και γι΄αυτό δημοσιοποιήσαμε ένα κάλεσμα: Ζητήσαμε να μας σταλούν ποιήματα, τα οποία θα είχαν γραφτεί με, για, σε σχέση με ή κατά της Σαπφούς. Ύστερα από την αρχικά πολύ περιορισμένη συμμετοχή, κατακλυστήκαμε από τόσες πολλές αποστολές, ώστε ήμασταν αναγκασμένοι (είχαμε την ευχέρεια) να επιλέξουμε. Ο τρόπος που τα ποιήματα αντιμετώπισαν το θέμα είναι μεταξύ τους πολύ διαφορετικός.
Κάποια έχουν την αφετηρία τους στο πρόσωπο ή στο σύνολο του έργου της διάσημης ποιήτριας και προσπαθούν να δημιουργήσουν μια δική τους εικόνα της Σαπφούς. Αυτά τα ποιήματα τα συγκεντρώσαμε στο κεφάλαιο «Remix». Άλλα ασχολούνται με μεμονωμένα αποσπάσματα του έργου της που έχουν διασωθεί, προσπαθώντας να τα μετα- ποιήσουν ή να τα μετα - μορφώσουν (Κεφάλαιο 2Ο : «Μεμονωμένα κομμάτια»). Το πιο δημοφιλές από αυτά τα ποιητικά θραύσματα ήταν το απόσπασμα 168b - το ποίημα για το φεγγάρι που έχει δύσει -, ίσως εξαιτίας του ύφους του, το οποίο θυμίζει με την απλότητά του παραδοσιακό τραγούδι, ή ίσως και εξαιτίας του σύντομου μήκους και της ερμητικότητάς του. Τα ποιήματα που αφορούν αυτό το απόσπασμα έχουν συγκεντρωθεί σε ένα ιδιαίτερο κεφάλαιο υπό τον γενικό τίτλο «Όλα φεγγάρι γίνονται».
Άλλοι πάλι συμμετέχοντες εντυπωσιάστηκαν από την τύχη που είχε το ποιητικό έργο της Σαπφούς, από την καταστροφή, τον θρυμματισμό και την ανακατασκευή του. Και γι΄αυτά τα ποιήματα αφιερώσαμε ένα ιδιαίτερο κεφάλαιο («Αποσπάσματα»).
Στο τέλος παρατίθεται μια συνειδητά απλή μετάφραση εκείνων των πεζών αποσπασμάτων της Σαπφούς, τα οποία είναι ευανάγνωστα υπό τον τίτλο «Επιστολή της Σαπφούς».
Η ανθολογία δεν προσφέρει - κι αυτό μας χαροποιεί ιδιαίτερα - μόνο μια επαρκή συνοπτική εικόνα της θέσης που παίρνουν οι σύγχρονοι /ες ποιητές και ποιήτριες απέναντι στην Σαπφώ και τα ποιήματά της, αλλά αποτελεί ταυτόχρονα και μια απόδειξη για την πολυμορφία στην ποιητική γραφή - το χαρακτηριστικό, δηλαδή, το οποίο καθιστά τόσο ενδιαφέρουσα την ποίηση της εποχής μας.
Οι πλειοψηφία των συμμετοχών ήταν στην γερμανική γλώσσα. Ωστόσο, με μεγάλη μας χαρά, φιλοξενούμε και τις συμμετοχές δυο Ελληνίδων και δυο Αμερικανίδων ποιητριών, των οποίων τα ποιήματα μεταφράστηκαν - αποκλειστικά για αυτή την έκδοση - πρώτη φορά στα Γερμανικά.
`
************************************************************
Γκράιφσβαλντ, Αύγουστος 2014
(*Απόσπασμα από το εισαγωγικό σημείωμα στην έκδοση)
Βιογραφικά σημειώματα των επιμελητών
`
Ο Μίχαελ Γκρατζ γεννήθηκε το 1949. Ζει στο Γκράιφσβαλντ. Σπούδασε Γερμανική και Αγγλική Φιλολογία. Είναι καθηγητής στην έδρα της Νεώτερης Γερμανικής Λογοτεχνίας και της Θεωρίας της Λογοτεχνίας στο Πανεπιστήμιο του Γκράιφσβαλντ. Εκδίδει την εφημερίδα «Ποιητική & Poetry News».
*
Ο Ντιρκ Ούβε Χάνζεν γεννήθηκε το 1963. Σπούδασε Κλασσική Φιλολογία και εργάζεται ως καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Γκράιφσβαλντ. Έχει δημοσιεύσει μεταφράσεις ελληνικής ποίησης (Θέογνις, Σαπφώ, Επιγράμματα της Anthologia Graeca). Ποιήματά του έχουν δημοσιευθεί σε περιοδικά και συμπεριληφθεί σε ανθολογίες. Η πρώτη του ποιητική συλλογή «Σειρήνες» κυκλοφόρησε το 2011. Το 2014 υπήρξε φιναλίστ στον ποιητικό διαγωνισμό « Lyrikpreis» του Μονάχου.
`
Ευχαριστούμε τον Γιώργο Καρτάκη για την γνωστοποίηση της έκδοσης