`
[author] Του Κώστα Τσιαχρή [/author]
Ας αρχίσουμε κάνοντας μια υπόθεση: τραγουδιστής ευρείας εμπορικής αποδοχής αλλά περιορισμένων φωνητικών δυνατοτήτων θέτει ως ορόσημο της καριέρας του την απόφασή του να τραγουδήσει μνημειώδες έργο ενός μεγάλου συνθέτη. Ο αστέρας μας έχει δοκιμάσει τα πάντα: φήμη, πρωτοσέλιδα σε νεανικά περιοδικά , συνεντεύξεις σε ανάλαφρες αλλά και σοβαρές δημοσιογραφικές -ας τις ονομάσουμε έτσι - εκπομπές , εκκεντρικές εμφανίσεις σε νυχτερινά κέντρα , ένα πιστό κοινό που τον έχει αναγάγει σε είδωλο, προπάντων χρήματα ,άφθονα χρήματα. Παράλληλα , εκτός από τις επιδόσεις του στο τραγούδι, έχει αναλάβει το ρόλο του διαφημιστή, του τηλεπαρουσιαστή , του ηθοποιού , του μοντέλου , του πρέσβεως καλής θελήσεως .Ένα ολόκληρο επικοινωνιακό σύστημα βρίσκεται στο πλευρό του , τον στηρίζει , τον προωθεί , τον εξιδανικεύει ,χτίζει με μεθοδικό τρόπο την εικόνα του και την επιβάλλει σε ένα ακροατήριο διψασμένο για λάμψη και για συγκινήσεις κάθε είδους . Ο αστέρας μας είναι -τι πιο φυσικό - πανέμορφος. Ενσαρκώνει το αρχαϊκό κάλλος, ξυπνά τον ερωτικό πόθο σε ηλεκτρισμένες έφηβες, γίνεται το αντικείμενο συζήτησης μεσόκοπων,αλλά εξίσου ηλεκτρισμένων, νοικοκυρών .
`
Κι αφού τα έχει αποκτήσει σχεδόν όλα στην περιοχή του εμπορικού , αποφασίζει σε μια καμπή της σταδιοδρομίας ,αλλά και της ηλικίας του , να κάνει μία στροφ .Να εξερευνήσει το ουσιαστικότερο , το διαχρονικότερο , το λεγόμενο «ποιοτικό». Δεν αρκείται πια στις γυαλιστερές στήλες των περιοδικών μεγάλης κυκλοφορίας ή στα διθυραμβικά σχόλια που γίνονται γι’ αυτόν στις τηλε-ομηγύρεις των μεσημεριανών εκπομπών . Διψά για το πέρασμα στον άλλο χώρο , εκείνον που θα του προσδώσει το ποθούμενο καλλιτεχνικό βάρος και θα τον εγγράψει στα κατάστιχα της αθανασίας . Όπως περίπου συνέβη με τους Beatles . Από το «I wanna hold your hand” και το «She loves you» μέχρι το “Eleanor Ribgy” και το “Strawberry fields forever” είχε διανυθεί μία γιγαντιαία καλλιτεχνική απόσταση . Από την ελαφρότητα και την ανεμελιά της εφηβικής τρέλας των πρώτων χρόνων κατόρθωσαν να φτάσουν μέσα σε μία περίπου δεκαετία σε έναν καλλιτεχνικό κολοφώνα. Με την επισήμανση , βεβαίως , ότι οι Lennon –Mac Cartney έγραφαν μόνοι τους τα τραγούδια τους , τολμώντας να εντάξουν καινούργια πράγματα στη μουσική τους , ενώ ο υποτιθέμενος αστέρας απλώς τραγουδά τις συνθέσεις άλλων . Συνθέσεις , ως επί το πλείστον , τυποποιημένες , προσαρμοσμένες στα ηχητικά πρότυπα της ξενόφερτης μουσικής παράδοσης και αποπνέουσες μία βεβιασμένη ερωτική αύρα . Ωστόσο , αυτό δε στερεί από τον καλλιτέχνη μας το δικαίωμα να ερμηνεύσει τα τραγούδια ενός κορυφαίου συνθέτη ∙ ας πούμε του Μίκη Θεοδωράκη .
`
Έρχεται λοιπόν η στιγμή που ο αστέρας, αντιμέτωπος με τον ανάλαφρο εαυτό του , αναφωνεί : alea iacta est . Και ως ένας σύγχρονος Ιούλιος Καίσαρας ετοιμάζεται να διαβεί το δικό του Ρουβίκωνα και να βαδίσει εναντίον των κακεντρεχών κριτικών και φιλοθεαμόνων ,οι οποίοι αμφισβητούν την καλλιτεχνική του αρτιότητα . Κι εδώ ανακύπτει το εξής ερώτημα : με ποια λογική σπεύδουν ορισμένοι να κατακεραυνώσουν την επικείμενη διάβαση του καλλιτεχνικού Ρουβίκωνα, χωρίς αυτή να έχει πρώτα συμβεί ; Τι άραγε φοβούνται; Μπορεί η διαγραφείσα πορεία ενός τραγουδιστή να μαρτυρεί αυτή που θα διαγραφεί και στο μέλλον; Ασφαλώς όχι και θα ήταν μέγιστο λάθος το να ισχυριστεί κανείς αυτό . Η κριτική πρέπει να ακολουθεί την ακρόαση. Πρώτα η εκτέλεση από τον καλλιτέχνη και έπειτα η «εκτέλεσή» του από τον κριτικό .
`
Από την άλλη , ωστόσο , δεν μπορεί να παραβλέψει κανείς τη ματαιοδοξία που κρύβουν τέτοιου είδους εγχειρήματα Γιατί ,όπως και να το κάνουμε , όταν μεταβαίνει κανείς απότομα από το αφελές στο βαρυσήμαντο , χωρίς προηγουμένως να υπάρξει ένας ενδιάμεσος σταθμός , μία σταδιακή πρόοδος σε κάτι ουσιαστικότερο , είναι λογικό το εγχείρημά του να γεννά τη δυσπιστία ακόμη και στους καλοπροαίρετους . Επιστρέφοντας στην περίπτωση των Beatles, για να οδηγηθεί το θρυλικό συγκρότημα στο “Sergeant Pepper’s lonely hearts club band” έπρεπε να προηγηθεί το “Rubber soul” . Συνήθως οι μεταμορφώσεις ,εκτός από ιδιάζουσες περιπτώσεις , πραγματοποιούνται σταδιακά ,με αναβαθμούς κορύφωσης .Στην περίπτωση του αστέρα μας ,όμως , γίνεται ορατή μία επιθυμία για άμεση εκτόξευση από τους πρόποδες στην κορυφή του όρους . Επόμενο είναι να επισύρει τα ειρωνικά σχόλια και τους αφορισμούς πολλών.
`
Επιπλέον , είναι και η σύγκριση με τις προηγούμενες εκτελέσεις . Όταν τα τραγούδια του σπουδαίου συνθέτη έχουν αποδοθεί με θεϊκό τρόπο από τιτάνιες φωνές και η φωνή του αστέρα ωχριά σε εκφραστική πολλαπλότητα και αλήθεια [ναι νομίζω υπάρχει και η αλήθεια της φωνής ],τότε πάλι τα πικρόχολα σχόλια είναι αναμενόμενα . Όταν στην ακουστική μνήμη του κοινού έχουν εντυπωθεί αυτά τα τραγούδια με ερμηνείες που γεννούν το ρίγος, είναι πραγματικά δύσκολο να πείσει ένας τραγουδιστής ο οποίος έχει καταχωριστεί στο στρατόπεδο του φανταχτερού ,ότι η δική του ερμηνεία μπορεί να δώσει μια διαφορετική διάσταση σ’ ένα έργο . Κι έπειτα ,αναρωτιούνται οι πικρόχολοι , πως μπορούν να συμβιβαστούν ο κόσμος της διαφήμισης , τον οποίο τόσο πιστά υπηρετεί ο αστέρας , με τον κόσμο της διανόησης ,τον οποίο εκπροσωπεί ,ας υποθέσουμε , ο Ελύτης ; Πως μπορούν να συνυπάρξουν ο Armani και το «Άξιον Εστί» ; Αυτό δεν ισοδυναμεί με «αποικιοποίηση του πολιτισμικού από το εμπορικό» , όπως θα έλεγε και ο Μουζέλης ; Εν πάσει περιπτώσει , νομίζω ότι και οι αυστηροί κριτικοί και οι απαιτητικοί ακροατές προσπαθούν να περάσουν το δικό τους Ρουβίκωνα σ’ αυτές τις στιγμές και ,κατά έναν τρόπο , να επιτεθούν στον γνώριμο εαυτό του αστέρα που τους πρόδωσε και τους αναστάτωσε . Ο Πομπήιος σ’ αυτή την περίπτωση είναι το θράσος του αστέρα να αμφισβητήσει την κατάταξή του στην κατηγορία των καλλιτεχνών της τσιχλόφουσκας .
`
Έχοντας ,λοιπόν, τα παραπάνω ως οδηγό , οι πικρόχολοι «ρίχνουν τον κύβο», χωρίς να περιμένουν την εκδήλωση της «επαναστατικής» πράξης του αστέρα .Τους αρκεί και μόνο η πρόθεση. Εκτοξεύουν πρώτα τα βέλη τους σ’ αυτή ,γιατί θεωρούν ότι μπορούν ίσως να αποτρέψουν μέσω της κριτικής τους την πραγματοποίησή της . Να επαναφέρουν στην τάξη τον αλαζόνα τραγουδιστή.Να τον αναγκάσουν να συνετιστεί και να συνειδητοποιήσει τη ματαιότητα του εγχειρήματός του. Δεν ξέρω , ωστόσο , σε περίπτωση που δεν τα καταφέρουν και ο αστέρας αψηφήσει τους κεραυνούς τους και πράξει αυτό που έβαλε ως στόχο και πετύχει , αν είναι έτοιμοι να αποδεχτούν εκείνο που με θαυμάσιο τρόπο έχει γράψει ο Μανόλης Αναγνωστάκης «Κρίνε για να κριθείς» .Κι απομένει , τελικά , να δούμε αν το εμπορικό είναι καταδικασμένο να παραμείνει στα χωράφια του ή αν έχει το σθένος να κάνει την υπέρβαση ……….