ΑΚΟΥΣΤΕ ΤΟ «ΤΕΛΕΥΤΑΙΟ ΤΑΞΙΔΙ»
Τελευταίο ταξίδι
Καλό ταξίδι, αλαργινό καράβι μου, στου απείρου
και στης νυχτός την αγκαλιά, με τα χρυσά σου φώτα!
Να ‘μουν στην πλώρη σου ‘ηθελα, για να κοιτάζω πίσω
για να κοιτάζω να περνούν τα όνειρα τα πρώτα.
Η τρικυμία στο πέλαγος και στη ζωή να παύει,
μακριά μαζί σου φεύγοντας πέτρα να ρίχνω πίσω,
να μου λικνίζεις την αιώνια θλίψη μου, καράβι,
δίχως να ξέρω που με πας και δίχως να γυρίσω!
Το συγκρότημα Neon, γνωστοί για τα ambient, ηλεκτρονικά ηχοτοπία τους, κυκλοφόρησαν την άνοιξη του 2012 το δίσκο «Κάθε Πραγματικότης, Aποκρουστική» (μια φράση από το τελευταίο γράμμα που άφησε ο αυτόχειρας ποιητής, Κώστας Καρυωτάκης) που αποτελείται από 10 μελοποιημένα ποιήματά του. Στο δελτίο Τύπου διαβάζουμε για την ιστορία του δίσκου:
«Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή. Μια άλλη άνοιξη, πίσω στο 2008, γράφτηκε το πρώτο κομμάτι, χωρίς να υπάρχουν σκέψεις για κάτι περισσότερο. Κάτι σαν άσκηση ύφους και βέβαια απόρροια της αγάπης τους για την ποίηση του Καρυωτάκη. Ακολούθησαν κι άλλα κομμάτια, εμπνευσμένα από τα πιο αγαπημένα τους ποιήματα. Ό,τι χρειάστηκαν υπήρχε ήδη εκεί. Η βαρύτητα των στίχων, η μουσικότητά τους, αλλά και το γενικό κλίμα της καρυωτακικής ποίησης, το οποίο, ανακάλυψαν πως με έναν περίεργο τρόπο συγγένευε με το μουσικό τους στίγμα. Αυτό τους βοήθησε να ξεπεράσουν το αρχικό δέος της απόπειρας μελοποίησης ενός τόσο σημαντικού ποιητή και τους ενέπνευσε να δουλέψουν με μία, απροσδόκητη, ωστόσο στιβαρή πεποίθηση. Σιγά-σιγά μαζεύτηκε το υλικό και τότε ήρθε η ιδέα να μοιραστούν το ερμηνευτικό κομμάτι με καλλιτέχνες που πάντα εκτιμούσαν. H Etten, ο The Boy, ο Lolek και ο Βαγγέλης Στρατηγάκος άκουσαν τα demo και δέχτηκαν την πρόσκληση με ενθουσιασμό. Οι στίχοι του Καρυωτάκη, πιο επίκαιροι από ποτέ, ζωντάνεψαν μέσα από μελωδίες αιθέριες, αφηρημένες και συχνά απόκοσμες και ερμηνείες λιτές και εσωστρεφείς. Η μουσικότητα των ποιημάτων, οδήγησε τους Neon στο να αγνοήσουν την τυπική δομή του τραγουδιού (κουπλέ-ρεφρέν) και να ακολουθήσουν ευλαβικά τον οίστρο των στίχων.»
Η προσπάθειά τους να δημιουργήσουν «ατμόσφαιρες» θυμίζει την πρωτοιέρεια Λένα Πλάτωνος και τον αντίστοιχο «Καρυωτάκη» της (1982) όμως υστερούν στη φαντασία και τη μελωδία και φανερώνουν οτι η συγγένεια του αισθήματος της δικής τους μουσικής με την ποίηση του Καρυωτάκη οδήγησε στη δημιουργία του δίσκου και όχι οι ίδιοι οι στίχοι του ποιητή ως έμπνευση για τη δημιουργία των μελωδιών.
‘Αποψη για τον δίσκο όμως είχε και η ίδια η Λένα Πλάτωνος, μαζί με τον Αντώνη Μποσκοίτη. Αντιγράφουμε την κριτική όπως δημοσιεύτηκε στη «Βιβλιοθήκη» της Ελευθεροτυπίας;
«Είχαμε χρόνια να ακούσουμε ένα ελληνικό μουσικό έργο με αληθινή ατμόσφαιρα σε συνθετικό και ηχητικό επίπεδο. Για το ηχητικό ευθύνονται όχι τόσο τα electronics, όσο η φροντισμένη χρήση τους, που μοιάζει σα να χαϊδεύει και τα δέκα tracks, χωρίς να τα αγγίζει, επιβαρύνοντας τα στην τελική με αμήχανους ενορχηστρωτικούς ελιγμούς. Για το συνθετικό επίπεδο, που είναι και το σημαντικότερο στην εργασία των Neon, ας μιλήσουμε με λίγα λόγια για κάποια κομμάτια που μας εντυπωσίασαν και που ξεχώρισαν στο σύνολο τους: πρώτα απ’ όλα, ”Ο Μιχαλιός”, το τραγούδι που ανοίγει το δίσκο με τις καλύτερες υποσχέσεις, με μία ταιριαστή - επίσης - αποστασιοποιημένη ερμηνεία του The Boy. Η επαναληπτικότητα στη ρυθμολογία του πετυχαίνει να δώσει την αίσθηση του στρατιώτη Μιχαλιού που τον πάνε για ενταφιασμό. Στην ”Εσπέρα”, το ακόλουθο κομμάτι με ερμηνευτή τον Λόλεκ, ακολουθείται η δομή μιας dark μπαλάντας με την προσθήκη της τρομπέτας του Λευτέρη Λουκίσα να της προσδίδει ολίγον δοξαστικό χαρακτήρα. Τα ποιήματα ”Φθορά”, ”Κι αν έσβησε σαν ίσκιος…” και ”Τελευταίο ταξίδι” που ερμήνευσε η Etten, αποτελούν μαζί με τα ”Ανδρείκελα” που ερμήνευσε ο Byron και τις πιο πειραματικές μουσικές προσεγγίσεις - απλωμένες συνθέσεις, σαν ηλεκτρονικές παγωμένες στέπες, μέσα στις οποίες πορεύεται ο καρυωτακικός λόγος! Αντίθετα, τα κομμάτια ”Σε παλαιό συμφοιτητή” με τον Byron και ”Επιστροφή” με τον The Boy έχουν μία αυτοτέλεια που τα διαχωρίζει απ’ το υπόλοιπο υλικό: το πρώτο είναι μία κιθαριστική ροκ μπαλάντα, ενώ το δεύτερο δεν κρύβει τις πανκ επιρροές του με τα ρυθμικά ηλεκτρονικά κρουστά. Αφήσαμε για το τέλος, δύο τραγούδια, τα καλύτερα του δίσκου: τον ”Δρόμο” με ερμηνευτή τον Βαγγέλη Στρατηγάκο και το ”Εμβατήριο πένθιμο και κατακόρυφο” με τον Λόλεκ. Ο ”Δρόμος” θυμίζει από πολύ-πολύ μακριά τα ”Λυρικά” του Μίκη Θεοδωράκη και το ”Μπολερό” του Ραβέλ. Είναι κομμάτι αποσπασμένο από χορικό αρχαίας τραγωδίας και κάποιας σύγχρονης περιφοράς του Επιταφίου σε μιαν έρημη Αθήνα. Εξαιρετικός ο ερμηνευτής Στρατηγάκος! Όσο για το ”Εμβατήριο πένθιμο και κατακόρυφο”, στήθηκε για χάρη του ένα ambient νεοψυχεδελικό σκηνικό, αργόσυρτο, χαμηλότονο, σύμφωνο με τους στίχους του ποιητή που σκοτώνουν τη μικροαστική καθημερινότητα του. Εν κατακλείδι, η ”Πραγματικότης” δεν είναι καθόλου ”αποκρουστική” για τους Neon, τον Byron, τον Chris και τον Νίκο, που επέλεξαν να μελοποιήσουν δέκα ποιήματα του Κώστα Καρυωτάκη. Θα λέγαμε μάλιστα πως μέσα σε μία δισκογραφία που τα τελευταία χρόνια θυμάται συχνά - πυκνά τον αυτόχειρα ποιητή, έστω και με αποσπασματικό τρόπο, η δική τους ολοκληρωμένη εργασία είναι ότι καλύτερο θα μπορούσε να γίνει, και για τον ίδιο τον Καρυωτάκη, και για την ανεξάρτητη ελληνική μουσική σκηνή και κυρίως για όλους εμάς που στέκουμε ως αγνοί ακροατές τους.