1. Το Kαβούκι του Eλέφαντα του Étienne Lepage στο “Θεατρικό Βαγόνι του Τρένου στο Ρουφ”.
Ό,τι πιο ανατριχιαστικά δραματικό είδα εφέτος. Συγχαρητήρια σε όλους. Υπό καταρρακτώδη βροχή στο Θεατρικό Βαγόνι του τρένου στο Ρουφ, ένας πωλητής ομπρελών καταφεύγει σε ένα σπίτι για να προφυλαχτεί από τη βροχή! Όμως ο βρεγμένος δεν βρέχεται και ο αδίστακτος, αποφασισμένος για όλα πλασιέ, επιδίδεται σε ένα σαδομαζοχιστικό παιχνίδι με τον άβουλο (;) και μάλλον βολεμένο νοικοκύρη, που αναγκάζεται στο τέλος να του αγοράσει όλη την μισο-άχρηστη παρτίδα του για να ξεπλύνει τις ενοχές, και να ξεχάσει το θηρίο τής κουνταλίνι που ξύπνησε μέσα του και κακοποίησε τον ταλαίπωρο βιοπαλαιστή, που πήγαινε μεν γυρεύοντας, όμως το μόνο που ήθελε ήταν απλώς να επιβιώσει όπως-όπως και καταλήγει να του μιλάει στον πληθυντικό, αφού από την αρχή τον έβλεπε απλώς ως πελάτη. Λογοτεχνικές παραπομπές: «Το ρόδο της ερήμου» του Ανρί ντε Μοντερλάν και το δικό μου μυθιστόρημα «Η φωνή του μανδραγόρα» (στα γαλλικά “le chant de la mandragore”). Αποστομωτικές οι ερμηνείες των δύο ηθοποιών Μάνου Βακούση και του υπερκινητικού Άρη Τσαμπαλίκα. Άξιες αμφότερες για βραβείο α’ ανδρικού ρόλου. Πάντα τέτοια!
ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ: Μετάφραση Μαρία Ευσταθιάδη. Σκηνοθεσία Τατιάνα Λύγαρη. Σκηνογραφική Επιμέλεια Βασίλης Παφίλης. Κοστούμια Δανάη Κουρέτα. Μουσική Παναγιώτης Βελιανίτης. Κίνηση Αννέτα Κουβελιώτη.
Φωτισμοί Γιάννης Δρακουλαράκος. Βοηθός σκηνοθέτη Dubravka Franz Spiliotopoulou. Πρωταγωνιστούν οι ηθοποιοί: Μάνος Βακούσης, Άρης Τσαμπαλίκας.
***************************
2. Η αόρατη αλυσίδα του Carlos Ferrera στο θέατρο “Altera Pars”.
Η Μίνα Χειμώνα, ηθοποιός πολυτάλαντη και θεατράνθρωπος πολύπλευρος, ερμήνευσε τρεις ρόλους με αξιοθαύμαστη υποκριτική και κινησιολογική δεινότητα. Την έχω παρακολουθήσει από τα πρώτα της βήματα, ως σπουδάστρια της δραματικής σχολής του Εθνικού Θεάτρου, ως φοιτήτρια θεατρολογίας, ως μεταφράστρια και ηθοποιό και διαπιστώνω έναν τυφώνα εν εξελίξει. Όχι όμως τόσο καταστροφικός όσο ο “Κατρίνα”. Και πάλι, δεν ξέρω, γιατί ο ηθοποιός, ο πραγματικός ηθοποιός αναλώνεται και καίγεται επί σκηνής στο βωμό μιας δημιουργίας τόσο πρόσκαιρης και τόσο φευγαλέας που τον καθιστά εξ ορισμού σαλό και άτομο που διακατέχεται από ένθεη μανία. Στο σπαρακτικό έργο του Κάρλος Φερρέρα “Η αόρατη αλυσίδα” οι τρεις δίδυμες κόρες του μέθυσου και βιαστή πατέρα, παίρνουν διαδοχικά τον λόγο κι εξιστορούν το οικογενειακό δράμα, ξύνοντας επιμόνως τις πληγές τους. Στη σκηνοθεσία της Δήμητρας Αράπογλου, ορθώς επελέγη η λύση των εναλλαγών έτσι ώστε τα τρία πρόσωπα να παίρνουν την αφηγηματική σκυτάλη και να τροχιοδρομούν στο σκηνικό στερέωμα εκ περιτροπής. Αξιοσημείωτο το κοστούμι που σχεδίασε η Δέσποινα Χειμώνα, μετατρέψιμο από ρόλου εις ρόλον σε τρία διακριτά κοστούμια, χαρακτηριστικά του προσώπου που το ενδύεται.
Όλοι οι συντελεστές: Μετάφραση: Μαρία Χατζηεμμανουήλ - Δημήτρης Ψαρράς. Σκηνοθεσία: Δήμητρα Αράπογλου.
Σχεδιασμός φωτισμών: Βασίλης Κλωτσοτήρας. Σκηνογράφος: Έλενα Χριστούλη. Ενδυματολόγος: Δέσποινα Χειμώνα. Μουσική/Σχεδιασμός Ήχων: Μάριος Αριστόπουλος. Επιμέλεια κίνησης: Ελβίρα Μπαρτζώκα.
*******************************
3. Οι Ζωές των Άλλων του Άλμπερτ Όστερμαγιερ στο θέατρο “Θησείον”.
Όταν έχεις δει μια ταινία που σε έχει συγκινήσει είναι δύσκολο να φανταστείς ότι η θεατρική της εκδοχή μπορεί να σε συναρπάσει. Κι όμως αυτό συνέβη στο θέατρο «Θησείον» όπου η Αλίκη Δανέζη-Knutsen έστησε μια απολύτως δραματική ρεαλιστική εκδοχή του θεατρικού έργου του Άλμπερτ Όστερμαγιερ «Οι Ζωές των Άλλων» σε ένα ιδιαίτερα αφαιρετικό και λειτουργικό σκηνικό της Κικής Πίττα, που παρέπεμπε στο «Υπόμνημα» του Βάσλαβ Χάβελ, αλλά και στον Κάφκα, στον Μπρεχτ και στο βερολινέζικο καμπαρέ, όπου διέπρεψε ο Καρλ Βάλεντιν. Σπανίως εκθειάζω το σκηνικό και τον διάκοσμο, γιατί πιστεύω στη δύναμη του λόγου και στο ποιητικό θέατρο, όμως εδώ, από την πρώτη στιγμή που κάθονται οι θεατές στις αντικριστές σειρές του στενόμακρου χώρου, έχουν ήδη μπει στην εφιαλτική ατμόσφαιρα του πρώην ανατολικού μπλοκ όπου η απόλυτη γραφειοκρατία, ο εγωκεντρισμός των ιθυνόντων, η διαφθορά και η κατάχρηση εξουσίας δυναμίτισαν τα «χριστιανικά» και ουμανιστικά ιδανικά του κομουνισμού. Παρ’ όλα αυτά η αγάπη βρίσκει τρόπο να διεισδύσει στις ρωγμές της ανθρώπινης ψυχής και να βλαστήσει σαν το κυκλάμινο του Ρίτσου ακόμα και με λιγοστό χώμα, με υποψία χώματος μέσα στον άνυδρο βράχο της αναισθησίας και της απανθρωπιάς. Εξαιρετικοί όλοι οι ηθοποιοί στις ερμηνείες τους. Ισορροπούσαν ευέλικτα ανάμεσα στο δραματικό και στο μελοδραματικό, αποφεύγοντας το στυλιζάρισμα και τις θεατρικές συμβάσεις που τους επέβαλε η «όψις» της παράστασης. Δεν θα παραλείψω κανέναν από τους συντελεστές αυτού του σημαντικού θεατρικού γεγονότος του κρίσιμου χειμώνα που μας καταπλάκωσε ποικιλοτρόπως. Ευτυχώς που υπάρχει και η Τέχνη για να μας απαλύνει το άχθος, τον αβάσταχτο σισύφειο λίθο της ύπαρξης.
Μετάφραση: Έρι Κύργια
Σκηνοθεσία: Αλίκη Δανέζη-Knutsen
Σκηνικά: Κική Πίττα
Κοστούμια: Άγγελος Μέντης
Φωτισμοί: Αλέκος Γιάνναρος
Σχεδιασμός Ήχου - Επιμέλεια Μουσικής: Κενάν Ακάουι
Βοηθός Σκηνοθέτη: Μανόλης Δούνιας.
Παίζουν οι ηθοποιοί: Άννα Μάσχα (Κρίστα-Mαρία Σίλαντ), Μανώλης Μαυροματάκης (Γκερντ Βίσλερ), Φάνης Μουρατίδης (Γκεόργκ Ντρέιμαν), Κώστας Μπερικόπουλος (Μπρούνο Χέμπφ), Γιώργος Συμεωνίδης.
**********************************
4. Μέσα από τον σπασμένο καθρέφτη του Ίνγκμαρ Μπέργκμαν από το θέατρο “Σημείο”.
Η πολύπειρη ηθοποιός Ιωάννα Μακρή, που έχει δώσει ήδη σημαντικές ερμηνείες στον μινιμαλιστικό μέχρι πρότινος χώρο του θεάτρου «Σημείο», απλώνεται τώρα στον ευρύτερο και λειτουργικότερο από πλευράς σκηνικών ευκολιών και διευθετήσεως του χώρου των θεατών χώρο του άλλοτε «Απλού Θεάτρου» και μας χάρισε μια μεσογειακή και ταυτόχρονα εξπρεσσιονιστική εκδοχή του αριστουργήματος του Ίνγκμαρ Μπέργκμαν, που ήταν ο πιο θεατρικός από τους μεγάλους μαστόρους της έβδομης Τέχνης στον εικοστό αιώνα. Ενδεχομένως, να ήταν ιδιαίτερα ενδιαφέρον να καταγραφούν οι αντιδράσεις του σκανδιναβικού κοινού και των κριτικών του Βορρά σε αυτή την «εξελληνισμένη» κατά τη γνώμη μου εξωστρεφή εκδοχή των εγκλωβισμένων φωνών και ψιθύρων που τρώνε τα σωθικά, αλλά σπανίως εκρήγνυνται πριν από το τέλος, το όποιο τέλος. Περιμένω κι άλλες πρωτότυπες αναγνώσεις γνωστών ή λιγότερων γνωστών κειμένων από την Ιωάννα Μακρή που ανοίγει τα φτερά της δίπλα στον καταξιωμένο ήδη σκηνοθέτη σύζυγό της Νίκο Διαμαντή. Άπαντες οι συντελεστές της παράστασης εναρμονισμένοι με το σκηνικό όραμα. Σκηνοθεσία: Ιωάννα Μακρή - Νίκος Διαμαντής. Μετάφραση: Αντώνης Γαλέος. Σκηνικά-κοστούμια: Κατερίνα Παπαγεωργίου. Μουσική: Λευτέρης Βολάνης, Χαράλαμπος Θεοχάρης. Φωτισμοί: Κατερίνα Παπαδάκου. Παίζουν οι: Σταύρος Γιαννακόπουλος, Νίκος Διαμαντής, Ελένη Ζαραφίδου, Αυγουστίνος Ρεμούνδος.
***************************
+ 1. Τα μαύρα τακούνια του Γιώργου Χρονά στο θέατρο “Εκάτη”.
Η ποίηση του Γιώργου Χρονά είναι καβαφική και επικούρεια, δραματική και τραγική, συμπιεσμένη συναισθηματικώς και αποφορτισμένη μηδενιστικώς. Δεν είναι τυχαίο που του δόθηκε το βραβείο Καβάφη. Δεν είναι τυχαίο που παίζονται ταυτόχρονα τρεις θεατρικές παραστάσεις έργων στις αθηναϊκές (και όχι μόνο) σκηνές. Αν συμπεριλάβουμε και την “Γυναίκα της Πάτρας” που περιοδεύει, έχουμε ένα κουαρτέτο ποιητικών δρώμενων, ανθεκτικό στο Χρόνο. Στο ατμοσφαιρικό θέατρο “Εκάτη” που διευθύνει και σκηνοθετεί η χαμηλόφωνη κυρία Βαλεντίνη Λουρμπά, ταξιδέψαμε με τους εκλεκτικούς λάτρεις της αυθεντικής θεατροποιημένης ποίησης σε ένα σύμπαν όπου ο έρωτας πωλείται κι αγοράζεται, “η αγάπη γίνεται χρήμα” και ο θάνατος είναι το μόνο αντίδοτο στην τρέλα, ο μηδενισμός στο υπαρξιακό κενό και η επικούρεια στάση ζωής απάντηση στις πάσης φύσεως εσχατολογικές θεωρίες. Σπανίως φεύγω χωρίς ενστάσεις από ένα θέαμα. Ταξίδεψα πολύ βαθιά στο ταλαιπωρημένο συλλογικό ασυνείδητο, πάλεψα με φαντάσματα του ατομικού ασυνείδητου, άλειψα βάλσαμο τις πληγές. Τι άλλο να ζητήσει κανείς από μια παράσταση; Όλοι οι ηρωικοί συντελεστές άψογοι: Σκηνοθεσία: Βαλεντίνη Λουρμπά. Μουσική επιμέλεια: Μιχάλης Σαριμανώλης. Παίζουν:
Ειρήνη Γεωργίου, Γιάννης Κωσταράς, Ελένη Μπέη και Όλγα Στέφου.
Κωνσταντίνος Μπούρας
www.konstantinosbouras.gr