[author]Του Δημητρή Β. Τριανταφυλλίδη [/author]
Αμήχανη και τρομοκρατημένη η παγκόσμια κοινή γνώμη πληροφορήθηκε το μακελειό στην ειρηνική και υποδειγματικά ανοιχτή κοινωνία της σκανδιναβικής χώρας της Νορβηγίας. Ένα μακελειό που δεν έχει προηγούμενο στην μεταπολεμική ευρωπαϊκή ιστορία. Ένα μακελειό που δικαιώνει τους χειρότερους φόβους όλων εκείνων που μονότονα και επίμονα φώναζαν για την εκκόλαψη του αυγού του φιδιού στα σπλάχνα της δημοκρατίας. Ένα μακελειό – οιωνό για τον πόλεμο μίσους που εκτυλίσσεται υπογείως εδώ και χρόνια στη γηραιά ήπειρο.
Η κοινωνία της Νορβηγίας συγκλονισμένη έδωσε την πρώτη της απάντηση με μαζική συμμετοχή σε εκδηλώσεις, κύριο σύνθημα των οποίων ήταν όχι μόνο η καταδίκη της σφαγής, αλλά η υπεράσπιση του τρόπου ζωής, ο οποίος βασίζεται στις πλέον πολύτιμες παρακαταθήκες του Διαφωτισμού, τις αρχές της ανεκτικότητας, της ισονομίας, της ισηγορίας και της ελευθερίας. Οργανωμένη υποδειγματικά, με ένα αξιοζήλευτο σύστημα κοινωνικής πρόνοιας, η νορβηγική κοινωνία αξιοποιεί τους φυσικούς πόρους της χώρας με τρόπο υπεύθυνο, ζει ειρηνικά και δημιουργικά, ενώ οι διεθνείς της σχέσεις θα μπορούσαν να αποτελέσουν παράδειγμα για πολλές άλλες χώρες. Και όμως, παρόλα αυτά, στη χώρα αυτή έλαχε ο κλήρος της πρωτοφανούς αυτής σφαγής, η οποία σηματοδοτεί, ως άλλη 11η Σεπτεμβρίου, μια νέα περίοδο στην ευρωπαϊκή και παγκόσμια ιστορία.
Η παρουσίαση του δράστη ως πνευματικά ασταθή προσωπικότητα είναι, τουλάχιστον, προβληματική, αν όχι ύποπτη. Ο ίδιος γνώριζε πολύ καλά τι έκανε, είχε σχέδιο, σκοπούς και, προφανώς, συνεργάτες. Βασική του επιδίωξη ήταν η έναρξη ενός διαπολιτισμικού πολέμου εναντίον των μουσουλμάνων, οι οποίοι, κατά τη γνώμη του, επιχειρούν να καταλάβουν την Ευρώπη και να αλλοιώσουν τη σύνθεση του πληθυσμού της, επιβάλλοντας τα δικά τους ήθη και έθιμα, τις δικές τους παραδόσεις, την δική τους ιδιόμορφη «δικτατορίας» μέσα στην αμφιλεγόμενη «πολυπολιτισμική» κοινωνία της Δύσης.
Ο δράστης δεν είναι τίποτα άλλο, παρά γέννημα της ιδεολογίας του μίσους που καλλιεργείται εδώ και δεκαετίες στη Δυτική Ευρώπη. Μιας ιδεολογίας, η οποία αμέσως μετά τη λήξη του Δευτέρου Παγκοσμίου πολέμου, έχοντας υποστεί συντριπτική στρατιωτική, πολιτική, μα κυρίως, ηθική ήττα, φρόντισε να ανασυνταχθεί και με καλυμμένη μορφή να επιβιώσει σε θύλακες των ευρωπαϊκών χωρών, υπό τη σκέπη των νοσταλγών της φυλετικής καθαρότητας, άχρει καιρού.
Το ιδανικό περιβάλλον για την εκδήλωση της διαμορφώθηκε από την αύξηση των μεταναστευτικών ροών προς την Ευρώπη από τις χώρες του Τρίτου κόσμου. Οι παρείσακτοι της προηγούμενης περιόδου, μετατράπηκαν σε συμμάχους. Οι Σλάβοι, για παράδειγμα, οι οποίοι για το Ναζισμό ήταν προορισμένοι για σκλάβοι που θα υπηρετούσαν την Αρεία φυλή, απέκτησαν την ιδιότητα του συναγωνιστή και του συνοδοιπόρου στη σταυροφορία για την «λύτρωση» της ανθρωπότητας από τα ισλαμικά μιάσματα. Η ανακάλυψη νέων εχθρών, η στοχοποίηση ανθρώπων με βάση το χρώμα του δέρματος, της καταγωγής, της θρησκείας, δεν άργησε να γίνει.
Η ιδεολογία του μίσους όμως, διαθέτει μια αξιοπρόσεκτη ιδιότητα: μπορεί να μεταμορφώνεται σε κάτι αθώο, απλό, γοητευτικό και εύκολο στην κατανόηση και αφομοίωση της, από ανθρώπους που δεν θέλουν να κουράζουν το μυαλό τους. Η στερεοτυπική σκέψη, τα απλοϊκά διανοητικά σχήματα, τα εύπεπτα συνθήματα της ιδεολογίας του μίσους ελλοχεύουν σε πλήθος εκδηλώσεων της κοινωνικής συμπεριφοράς και έτσι γίνονται αποδεκτά από μεγάλο μέρος των κοινωνιών, οι οποίες σαστισμένες από τις τεκτονικού τύπου αλλαγές, δε μπορούν να συνειδητοποιήσουν τους κινδύνους εκτροπής που παραμονεύουν.
Επιλέγοντας ευάλωτες και απροστάτευτες ομάδες, οι οπαδοί της ιδεολογίας του μίσους, αξιοποιούν τα ανακλαστικά του φόβου και ενεργοποιούν τους μηχανισμούς του κοινωνικού αυτοματισμού, στρέφοντας την μια κοινωνική ομάδα εναντίον της άλλης. Η ιδεολογία του μίσους στρέφεται κατά του Άλλου γενικώς. Αυτός ο Άλλος μπορεί να είναι ο μετανάστης, ο Ρομά, ο άνθρωπος που έχει κάνει μια διαφορετική επιλογή ως προς την ερωτική του συμπεριφορά, εκείνοι που δε συμμερίζονται τις απόψεις των οπαδών του μίσους, οι πολιτικοί αντίπαλοι, οι οπαδοί μιας άλλης ποδοσφαιρικής ομάδας και γενικά, κάθε τι που κατά τη γνώμη τους, αντιστρατεύεται και μολύνει την καθαρότητα της ιδεατής τους κοινωνίας.
Στη χώρα μας, οι δύο τελευταίες δεκαετίες, ήταν μια περίοδος όπου η εκκόλαψη τέτοιων αντιλήψεων, έγινε σχεδόν με τις ευλογίες του πολιτικού κατεστημένου. Κανείς δεν μπορεί να παραγνωρίσει το γεγονός ότι ένα ολόκληρο πολιτικό κόμμα γεννήθηκε και απέκτησε κοινοβουλευτική έκφραση, λόγω της συνεχούς προβολής του ιδρυτή του από τα Μ.Μ.Ε., επειδή μια δεδομένη ιστορική περίοδο, οι εκπρόσωποι του τότε κυβερνώντος κόμματος, θεώρησαν πως αυτός θα κόψει ψήφους από το κόμμα της τότε μείζονος αντιπολίτευσης. Η προβολή αυτή ήταν δυσανάλογη σε σχέση και με τα εκλογικά ποσοστά του κόμματος αλλά και με τις κοινωνικές δυνάμεις που εκφράζει, παρόλα αυτά όμως, συνεχίζεται μέχρι σήμερα. Στο κόμμα αυτό βρήκαν φιλόξενη στέγη ακόμη και άνθρωποι που με τσεκούρια και ρόπαλα κυνηγούσαν τους αντιπάλους τους στους κεντρικούς δρόμους της πρωτεύουσας, αλλά παρόλα αυτά σήμερα, χάρη στην προβολή αυτή, έχουν καταστεί ισότιμοι συνομιλητές σε διάφορες τηλεοπτικές εκπομπές με εκπροσώπους άλλων κοινοβουλευτικών κομμάτων.
Πίσω από την επιμελώς «αθώα» και «πατριωτική» τους ρητορική κρύβεται το μίσος για κάθε τι που δεν είναι «ελληνικό», για κάτι τι που «μολύνει» την αγνότητα του «Έλληνα» και της «Ελλάδας» τους. Δεν μένουν όμως μόνο στα λόγια. Το τελευταίο διάστημα είναι σχεδόν καθημερινές οι «εξορμήσεις» τους στις γειτονιές, του κέντρου κυρίως της Αθήνας, όπου πραγματοποιούν πογκρόμ εναντίον μεταναστών, χτυπώντας ακόμη και μικρά παιδιά με την ανοχή της αστυνομίας, της οποίας ως γνωστόν προΐσταται επιφανής εκπρόσωπος του πολιτικού κατεστημένου της χώρας και διακεκριμένο στέλεχος του φοιτητικού κινήματος του αντιδικτατορικού αγώνα και της μεταπολίτευσης.
Η τυπική αποκήρυξη της βίας από τους πολιτικούς εκπροσώπους αυτής της ιδεολογίας είναι ένας απλός φερετζές. Αρκεί και μόνο να παρακολουθήσει κανείς τις ομιλίες τους στο κομματικό τους κοινό για να αντιληφθεί ότι άλλα λένε μπροστά στις τηλεοπτικές κάμερες και άλλα μπροστά στο επιλεγμένο τους κοινό.
Στις παρυφές του πολιτικού συστήματος κινούνται «αντισυστημικές» ομάδες των οπαδών αυτής της ιδεολογίας. Άλλοτε καλύπτονται μέσα σε συνδέσμους οπαδών διαφόρων ομάδων, άλλοτε μέσα από «κινήσεις πολιτών εναντίον της λαθρομετανάστευσης», άλλοτε πίσω από «φιλανθρωπικές κινήσεις» ή «μέτωπα κατά των θολοκουλτουριάρηδων και των εβραιομαρξιστών». Στόχος τους η δημιουργία θυλάκων μέσα στην κοινωνία, όπου θα ισχύει το φυλετικό μίσος, το δίκαιο του αίματος, η προστασία της φυλής.
Το πολιτικό κατεστημένο της χώρας, με ελάχιστες εξαιρέσεις, κάνει τα στραβά μάτια. Σε περιστατικά βίας, σε αντικοινοβουλευτικές κινήσεις, πρόσφατα παρατηρήθηκε μια περίεργη σύμπνοια ανάμεσα σε εκπροσώπους της ΝΔ και ενός τμήματος της Αριστεράς, στην προσπάθεια τους να δικαιολογήσουν την «αγανακτισμένη βία» κατά των εκπροσώπων του κοινοβουλίου που έχουν εκλεγεί μέσα από δημοκρατικές διαδικασίες. Είναι, τουλάχιστον, περίεργη αυτή η πολιτική δικαίωσης της βίας, αφού έτσι δίνει άλλοθι σε κάθε άλλη μορφή βίας κατά των «αντιφρονούντων».
Η σφαγή στη Νορβηγία δεν είναι ένα απλό περιστατικό βίας κάποιου «παράφρονα». Είναι, ίσως, το εναρκτήριο λάκτισμα μιας καλοσχεδιασμένης εκστρατείας για την υπονόμευση των δημοκρατικών θεσμών σε πανευρωπαϊκό επίπεδο. Και σε αυτή την «σταυροφορία», σύμφωνα με όσα έχουν δει το φως της δημοσιότητας, θα συμμετάσχουν και «ελληνικές λεγεώνες» Η δημοκρατική κοινωνία θα πρέπει να αντιδράσει και μάλιστα άμεσα και δυναμικά, απομονώνοντας το κήρυγμα του μίσους, της μισαλλοδοξίας, της καταστροφής. Σήμερα, σε καταστάσεις πρωτόγνωρες, η κοινωνία διακατέχεται από φοβικό σύνδρομο. Είναι πολύ εύκολο να αναζητήσει τον αποδιοπομπαίο τράγο στο πρόσωπο καθενός που πιστεύει ότι την απειλεί και υποσκάπτει την ευημερία της. Είναι πολύ εύκολο, μεγάλα τμήματα του πληθυσμού να προσχωρήσουν στις γραμμές εκείνων που επιδιώκουν την απομόνωση της χώρας, την έξοδο της από τους διεθνούς οργανισμούς και θεσμούς, την επιστροφή σε μια «ιδανική» οργάνωση, όπου οι «αγνοί» πατριώτες θα εργάζονται υπό την καθοδήγηση πεφωτισμένης ηγεσίας, ώστε να ανακτήσει τη λάμψη και το κλέος άλλων εποχών.
Είναι χρέος κάθε πολίτη να αντισταθεί στον «πολιτισμό της μισαλλοδοξίας», στην ιδεολογία του μίσους, στην προσπάθεια αναβίωσης ότι πιο φρικαλέου έχει ζήσει η ανθρωπότητα κατά τον 20ο αιώνα. Μισόλογα και αμφισημίες δεν χωράνε, όπως δε χωράνε πολιτικές τοποθετήσεις που δικαιολογούν μερικώς τη βία, γιατί έτσι ανοίγουν την κερκόπορτα για να εισέλθει το τέρας. Μετά θα είναι αργά.
* Το βιβλίο του δημοσιογράφου-μεταφραστή Δημήτρη Β. Τριανταφυλλίδη, με τίτλο «Κάτοικος Μεταξουργείου: Ημερολόγιο Κρίσης» παρουσιάζεται την Τετάρτη στο Polis Art Café. Πρόκειται για κείμενα του Δημήτρη Τριανταφυλλίδη τα οποία έχουν δημοσιευτεί στους ιστότοπους www.mediasoup.gr και www.athina984fm.gr του Αθήνα 9.84.
Το βιβλίο, που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Επίκεντρο» θα παρουσιάσουν ο δημοσιογράφος Ηλίας Κανέλης, ο εκδότης Βασίλης Χατζηιακώβου κι ο συγγραφέας Χρήστος Χωμενίδης, ενώ για το πόνημά του θα μιλήσει και ο ίδιος ο δημοσιογράφος.
Τη συζήτηση που θα ακολουθήσει συντονίζει ο Πέτρος Παπασαραντόπουλος.
Τετάρτη 19 Δεκεμβρίου 19.30
Polis Art Café, Πεσμαζόγλου 5 & Σταδίου (Αίθριο Στοάς Βιβλίου και Θεάτρου Τέχνης
**************************
Ο Δημήτρης Β. Τριανταφυλλίδης γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη. Σπούδασε φιλοσοφία στο Κίεβο και Θεολογία στο Α.Π.Θ. Εργάστηκε για αρκετά χρόνια στην τεχνική εκπαίδευση και ακόμη περισσότερα ως δημοσιογράφος σε εφημερίδες και περιοδικά. Έχει μεταφράσει δεκάδες βιβλία Ρώσων συγγραφέων, ποιητών και στοχαστών. Σήμερα είναι αρχισυντάκτης στο ραδιοφωνικό σταθμό “Αθήνα 9.84 FM”, υπεύθυνος για τις εκπομπές που απευθύνονται στις μεταναστευτικές κοινότητες της πόλης. Ζει στο Μεταξουργείο, μια γειτονιά που του θυμίζει έντονα την Τούμπα της γενέθλιας πόλης του, Θεσσαλονίκης.