ΑΚΟΥΣΤΕ ΕΔΩ ΤΟ ΟΜΩΝΥΜΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ
Ο “Πικραμένος Αναχωρητής” είναι ένας κύκλος εννέα τραγουδιών σε ποίηση του Νικηφόρου Βρεττάκου. Την μουσική έγραψε ο Παναγιώτης Ν. Κωνσταντόπουλος και τα ποιήματα τραγουδούν και ο Βασίλης Σκουλάς και η Μαρία Δημητριάδη. Ο ίδιος ο Νικηφόρος Βρεττάκος απαγγέλλει δύο του ποιήματα, Α΄κυκλοφορία 1992.
Θὰ φύγω σὲ ψηλὸ βουνό, σὲ ριζιμιὸ λιθάρι
νὰ στήσω τὸ κρεβάτι μου κοντὰ στὴ νερομάνα
ν᾿ ἁπλώσω ἐκεῖ τὴν πίκρα μου, νὰ λυώσει ὅπως τὸ χιόνι.
Μὴ μὲ ρωτᾷς καλέ μου ἀϊτέ, μὴ μὲ ξετάζεις ἥλιέ μου!
Μὴν πιάνεσαι ἀπ᾿ τοὺς ὤμους μου καὶ με γυρίζεις
ἄνεμε!
φεγγαράκι μου!
Καλέ μου!
Αὐγερινέ μου!
Φέξε τὸ ποροφάραγκο!
Βοήθα ν᾿ ἀνηφορήσω!
Ρίχτε στὸ δρόμο συννεφιά νὰ μὴ γυρίσω πίσω!
Η ιστορία του δίσκου:
«Ο «Πικραμένος Αναχωρητής», τραγουδήθηκε τέλεια το 1987, για πρώτη φορά στην Αίθουσα Τελετών του Πανεπιστημίου Αθηνών από τον βαρύτονο της Λυρικής Σκηνής Ανδρέα Κουλουμπή. «Σαν ογκόλιθος» ακούγεται, ερμηνεύει…μού `λεγε για τον πολύ μεγάλο καλλιτέχνη τον Κουλουμπή, ο οποίος όπως και ο Θωμόπουλος και η Ευγενία Συριώτη και αργότερα η Μαίρη Δημητριάδη ήταν για μένα οι σχεδόν μόνιμοι ερμηνευτές των Έργων μου πάνω στην ποίηση του Βρεττάκου μα ήταν επίσης και αυτοί πηγή έμπνευσης για μένα! Ήμουνα ευτυχής; Ο ποιητής με ενέμπνεε, ο ποιητής ήταν δίπλα μου και παρών όταν έγραφα, οι ερμηνευτές μου με ενέμπνεαν και διαβάζοντας το τάδε ποίημα ανάλογα σκεφτόμουν ποιος θα το ερμήνευε καλύτερα! Τι να ειπώ για την ανεπανάληπτη ερμηνεία της Δημητριάδη στο «Τρείς άστεγοι», στο «Κατεβαίνοντας στη σιγή των αιώνων», στο «Όλα τα χρόνια που έλειπα», στο «Τριαντάφυλλο», στο «Νύχτα στο ίδιο τραπέζι»,…τα έγραφα για τη φωνή της!!!!. Τρελαινόμουνα, κατευθείαν τους τα έκανα δοκιμή,…μοναδικές στιγμές!!! Τι να γράψω για το Γιάννη Θωμόπουλο! Ερμήνευσε μοναδικά τη «Γαλήνη», το «Νύχτωμα ενός αετού», το «Και φεύγοντας έρχεσαι», το «Παρανάλωμα»..-άρεσε στο Νικηφόρο πολύ, πολύ!!!, για την Ευγενία Συριώτη αυτή που με πρωτοπαρουσίασε- στην αρχή με νόμισε «ψώνιο!!!» όπως είπε, αφού σχεδόν κάθε μέρα της τηλεφωνούσα και της έλεγα «σου `γραψα κι άλλο τραγούδι του Νικηφόρου»…ερμήνευσε καταπληκτικά το «Μαζεύω τα πεσμένα στάχυα», την «Επιστροφή στο βουνό» με το Θωμόπουλο.
Μοναδική ήταν και είναι η συνεργασία με τον κορυφαίο ηθοποιό Ηλία Λογοθέτη. Ερμηνεύει –τραγουδώντας-με ιδιαίτερα εκφραστικό τρόπο πολλά από τα μελοποιημένα ποιήματα του Νικηφόρου, όπως «Οι τρείς άστεγοι», «Μαζεύω τα πεσμένα στάχυα»… Ανατριχιάζω την ώρα της κάθε παράστασης!!!!.…, τον Αντώνη Καλογιάννη που ερμήνευσε μοναδικά τα «Μάτια της Μαργαρίτας»,…. Χαιρόταν ο Νικηφόρος όταν αυτοί οι σπουδαίοι ερμηνευτές ερμήνευαν το μελοποιημένο από μένα λόγο του από το 1986 ως το 1991 σε πολλές πολλές συναυλίες όπου τον καλούσαν και ό ίδιος με πρότεινε! ( γιατί ποιος να με ήξερε; ήμουνα εντελώς άγνωστος!).
Επιτρέψτε μου όμως να ξαναγυρίσω λίγο στον «Πικραμένο Αναχωρητή». Παρουσιάστηκε πολλές φορές –μιλάω ζώντος του Νικηφόρου. Στα τέλη Μαϊου του 1991, δυό μήνες πριν αναχωρήσει ο Νικηφόρος, με παίρνει ο ίδιος γύρω στις 11 το βράδυ να μου ζητήσει με έναν τραγουδιστή Κουλουμπή ή Θωμόπουλο και εγώ στο πιάνο να παρουσιάσουμε αυτό το τραγούδι την επομένη στην Αίθουσα Τελετών Του Πανεπιστημίου Αθηνών όταν το Πανεπιστήμιο Αθηνών τον τιμούσε με τον τίτλο του Επίτιμου Διδάκτορα της Φιλοσοφικής Σχολής. Μετά από λίγο μου τηλεφωνεί και ο πρύτανης , για τον ίδιο λόγο, ο Μιχάλης Σταθόπουλος. Πράγματι, η εκδήλωση έκλεισε με τον Πικραμένο Αναχωρητή κατόπιν της επιθυμίας του Νικηφόρου, ερμηνευμένο μοναδικά από το Θωμόπουλο.
Την Άνοιξη του ίδιου έτους η αγαπημένη του φίλη από τη Νέα Υόρκη η Λίτσα Τσιτσέρα μας κάνει ένα αποχαιρετιστήριο τραπέζι με τον Νικηφόρο (ήταν μαζί και η φίλη του η Νακοπούλου –χωριό Πεσταλότσι;-και κάποιοι άλλοι, σύνολο έξι-επτά άτομα), στο γνωστό εστιατόριο απέναντι από την Ακρόπολη. Βγαίνοντας, μου ζήτησε ο Νικηφόρος να ακουστεί ,από το μαγνητόφωνο του αυτοκινήτου, ο «Πικραμένος Αναχωρητής». Αγκαλιαστήκαμε όλοι, τραγουδούσαμε και χορεύαμε τον «Πικραμένο Αναχωρητή», σε ρυθμό καλαματιανό, στο πλακόστρωτο, εκεί, απέναντι από την Ακρόπολη. Αυτή την εικόνα ποτέ δεν θα την ξεχάσω!
Την Πέμπτη 1η Αυγούστου 1991 ο Νικηφόρος- πέθανε Κυριακή πρωί της 4ης Αυγούστου- μου τηλεφωνεί κατά τις 9 το πρωί. Πάω εκεί, στο σπίτι του, ήταν με την κα Πίτσα την γυναίκα του. Μου έφτιαξε καφέ. Ήταν πολύ σκεπτικός. Μου ζήτησε να ακούσει την ερμηνεία του Πικραμένου Αναχωρητή από πρόσφατη συναυλία της 21ης Ιουλίου που είχε ερμηνεύσει ο Βασίλης Σκουλάς –Κρητικός λυράρης και μοναδικός ερμηνευτής-. Όχι μόνο του άρεσε! Τρείς φορές το άκουσε. Πάμε δίπλα στο γραφείο του και με ρωτάει αν έχω κενό στην κασέτα. « Να σου διαβάσω δυό ποιήματα-μου λέει- για να έχεις την αρχή και το τέλος των συναυλιών σου από μένα». Μου διαβάζει και τον ηχογραφώ, τα ποιήματα : «Όλα τα χρόνια που έλειπα» και «Πικραμένος Αναχωρητής»!…Κυριακή πρωί ο Νικηφόρος αναχώρησε!!! Δεν είχα συνειδητοποιήσει, πως μ` αυτό τον τρόπο μ` αποχαιρέτησε μια για πάντα!
ΕΔΩ http://vrettakos.ekebi.gr/arthra.asp ΟΛΟΚΛΗΡΟ το κείμενο του συνθέτη Παναγιώτη Κωσνταντακόπουλου που περιγράφει τη σχέση του με τον Βρεττάκο και τις μελοποιήσεις του έργου του: