ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΑ
Ο «γυναικείος» πόλεμος έχει τα δικά του χρώματα, τις δικές του μυρωδιές, τον δικό του φωτισμό και τη δική του έκταση συναισθημάτων. Τις δικές του λέξεις. Εκεί δεν υπάρχουν ήρωες και απίστευτα κατορθώματα, εκεί υπάρχουν μόνο οι άνθρωποι, που είναι απασχολημένοι με μια απάνθρωπη ανθρώπινη υπόθεση. Και υποφέρουν εκεί όχι μόνο αυτοί (οι άνθρωποι!), αλλά και η γη και τα πουλιά, και τα δένδρα. Όλα όσα ζουν μαζί μας πάνω στη γη. Υποφέρουν χωρίς λόγια, που είναι ακόμα πιο τρομαχτικό. […] Δεν γράφω για τον πόλεμο, μα για τον άνθρωπο στον πόλεμο. Δεν γράφω την ιστορία του πολέμου, αλλά την ιστορία των συναισθημάτων.
«Βλέπω τον κόσµο µε φωνές, µε χρώµατα. Από βιβλίο σε βιβλίο αλλάζω εγώ, αλλάζουν τα θέµατα, όµως το αφηγηµατικό νήµα παραµένει. Είναι το αφηγηµατικό νήµα των ανθρώπων που συνάντησα… Με αυτές τις χιλιάδες φωνές µπορώ να δηµιουργήσω, δεν τολµώ να πω την πραγµατικότητα, η πραγµατικότητα παραµένει ανείπωτη, αλλά µια εικόνα του καιρού µου, της χώρας µου… κι όλο αυτό αποτελεί µια µικρή εγκυκλοπαίδεια, την εγκυκλοπαίδεια της γενιάς µου, των ανθρώπων που συνάντησα. Πώς ζούσαν; Σε τι πίστευαν; Πώς πέθαναν και πώς σκότωσαν; Πόσο πολύ κυνήγησαν την ευτυχία;»
Σβετλάνα Αλεξίεβιτς
*
Εμάς μας την αφαίρεσαν τη νίκη. […] Δεν τη μοιράστηκαν τη νίκη, οι άντρες, μαζί μας. Για μεγάλο διάστημα υπήρχε απέναντί μας μια έπαρση, μια συγκαταβατική αντιμετώπιση: Σιγά τις πολεμίστριες… Οι άντρες σώπαιναν κι οι γυναίκες μάς φώναζαν: Διασκεδάζατε τους άντρες μας. […] Πόρνες του πολέμου. […] Και ξαφνικά… δέχτηκα προσβολές, άκουσα λόγια φαρμακερά.
*
Αν μας περίσσευε κανένα λεπτό ξεκούρασης, όλο και κάτι κεντούσαμε, κάτι μαντιλάκια. Μας δίνουν πανιά για να τυλίξουμε τα πόδια κι εμείς σκαρώνουμε μ’ αυτά κάτι κασκόλ με φραμπαλάδες. Αντί για μπικουτί είχαμε κουκουνάρια… Ε, να κατσαρώσει κάπως έστω και μόνο το τσουλούφι…
*
Στην μνήμη μου ηχεί μια χορωδία. […] Ενίοτε σχεδόν δεν ακούγονται λόγια, μόνο κλάμα.
Έγινα μια αιχμάλωτη του κακού, για να καταλάβω έστω και κάτι, κρυφοκοίταξα την άβυσσο.
Είχε τρεις γιους, και οι τρεις δεν υπήρχαν πια. Καθόταν στο χώμα και κουνιόταν πέρα δώθε, ταχτάριζε τη δυστυχία της.
Έφτασα ως το Βερολίνο. Άφησα το αυτόγραφό μου στο Ράιχσταγκ: Εγώ, η Σοφία Κουντσέβιτς, ήρθα εδώ για να σκοτώσω τον πόλεμο.
Στον πόλεμο η ψυχή του ανθρώπου γερνάει. Μετά τον πόλεμο δεν ήμουν ποτέ νέα.
*
Ένιωθα ευτυχής που δεν μπορώ να μισήσω.
******************************************************************************************
H Σβετλάνα Αλεξίεβιτς φωτίζει το στοιχείο της συµµετοχής της Σοβιετικής γυναίκας (Ρωσίδας, Ουκρανής, Λευκορωσίδας, Σιβηριανής κτλ.) στον Β΄ Παγκόσµιο πόλεµο. Πάνω από 500.000 γυναίκες –στην πλειονότητά τους νεαρά κορίτσια, σχεδόν έφηβες– πήραν ενεργό µέρος στον Μεγάλο Πατριωτικό Πόλεµο και στις πρώτες γραµµές του µετώπου, όχι µόνον ως νοσοκόµες και τραυµατιοφορείς, αλλά και σε αποκλειστικά έως τότε ανδρικές ειδικότητες: πολυβολήτριες, ελεύθεροι σκοπευτές, αεροπόροι, χειρίστριες βαρέων αντιαεροπορικών και πυροβόλων, απλές τυφεκιοφόροι, ασυρµατίστριες ή αντάρτισσες στα µετόπισθεν του εχθρού. Κάποιες από τις γυναίκες αυτές, που επέζησαν κι έφτασαν ως τις µέρες µας, και που η συγγραφέας αναζήτησε σε πόλεις, κωµοπόλεις και αποµακρυσµένα χωριά, αφηγήθηκαν τον δικό τους πόλεµο – και το έκαναν µε τρόπο συγκλονιστικό.
Το βιβλίο αυτό, που ήταν το πρώτο από µια σειρά «βιβλίων των φωνών» που έγραψε η συγγραφέας-δηµοσιογράφος, κυκλοφόρησε σε µια πρώτη εκδοχή το 1985 στη Ρωσία σε 2 εκατοµµύρια αντίτυπα (είχαν προηγηθεί και αποσπασµατικέςδηµοσιεύσεις σε περιοδικά) και µεταφράστηκε σε 35 γλώσσες. Αρκετές από τις ιστορίες του έγιναν η βάση για κινηµατογραφικά και τηλεοπτικά σενάρια. Η αναθεωρηµένη έκδοση του 2002 περιλαµβάνει κοµµάτια που είχαν αφαιρεθεί από τη λογοκρισία, καθώς και υλικό που η ίδια η συγγραφέας δεν είχε τολµήσει εκείνη την εποχή να χρησιµοποιήσει.
The post Σβετλάνα Αλεξίεβιτς, «Ο πόλεμος δεν έχει πρόσωπο γυναίκας» (μετάφρ. Ελένη Μπακοπούλου), εκδ. Πατάκη, 2018 appeared first on Ποιείν.