Χθες έπαιζε ο κόσμος σαν γάτος στο φουστάνι σου •
σήμερα σου γλύφει τα λεπτεπίλεπτα μποτίνια-περιστεριού •
την καρδιά σου έχεις κατοικημένη από τζιτζίκια,
και μια ομοιότητα με νεκρά ξάγρυπνα κιθαρόνια,
μεγάλη μελαγχολική
Διόλου απίθανο να χωρά η θάλασσα όλη μες στα μάτια σου
και να χωρά όλος ο ήλιος στη δράση σου- δράση του υδροχόου •
σαν ένας σκύλος κίτρινος σε ακολουθούν τα φθινόπωρα,
και, ζωσμένη από ποταμίσιους και αστρονομικούς θεούς,
είσαι η αιωνιότητα στην σταλαγματιά του τρόμου.
Η ψευδαίσθηση που είσαι μοιάζει με πολιτεία πανάρχαια,
με τις καλύβες τις γεμάτες με λυπητερό άρωμα,
με τις αιώνιες πέτρες και τα πληγωμένα κορίτσια •
ένα αυγουστιάτικο πουλί πνίγεται στων ματιών σου τις κόρες
και, σαν σκοτεινό ένδυμα, πέφτει το παραλήρημα σου.
Αγέλαστη σαν ένα ξίφος, διαθέτεις την μεγάλη ηδύτητα
των παλαιών και τρυφερών σονέτων του απόβραδου •
η παιδιάστικη σου αξιοπρέπεια καίει σαν τους καρπούς •
οι ύμνοι σου μοιάζουν με ένα μεγάλο σκοτεινό κανάτι
που αναποδογυρίζεται πάνω στο ιδεώδες του κόσμου.
Έτσι όπως τα σπόρια κομματιάστηκες σε τέκνα
και, όπως ένα όνειρο που πολλαπλασιάζεται,
η πονεμένη σου σάρκα γέμισε με μωρά •
γυναικούλα του χειμώνα, συννεφιασμένη από στεναγμούς,
η θλίψη του φύλου σου δαγκώνει τον λόγο.
Ολάκερος ο αιώνας σε τυλίγει σαν μια χρυσή εσάρπα•
και, από τη βροχερή αλήθεια του αινίγματος μου,
ψέλνεις το τροπάριο των τελευταίων σου εραστών•
η περιπλανώμενη σου έκσταση άδει μέσα στους γάμους
σαν ένας κορυδαλλός από καπνό, με τα φτερά φλεγόμενα.
Θαμμένη στους σφραγισμένους κουβάδες της αγωνίας,
σαν Θεός στην μαύρη μποτίλια των ουρανών,
εγγονή των ανθρώπων, γεννημένη σε χωριά αλλοφροσύνης,
τον μέγα πληγωμένο ανθό σου ξαπλώνεις στην αγωνία μου,
κάτω απ’ τους κροτάφους μου από τη σιωπή οργωμένους
Tην μορφή σου συσχετίζω με τις εβραίες γυναίκες
και σε βλέπω, δαγκωμένη από ελιές και πολιτείες,
να γράφεις την πίκρα των μαυριδερών χωμάτων
στην γαλάζια τακτική του μεγάλου φριχτού χορού
με το ροδαλό μαχαίρι του απρόσιτου ποδιού.
Κοριτσάκι των μελαγχολικών ιστοριών, κοριτσάκι
κοριτσάκι των μυθιστοριών, κοριτσάκι των τροπαρίων,
έχει μια ακίνητη γκριμάτσα επαρχιακού αποτυπώματος
μες στο νερό της έκπληξης του χαμένου προσώπου
και τα σοβαρά σου μαλλιά διάστικτα από δράματα
Είσαι πάνω στην ζωή μου την από πέτρα και φλεγόμενο σίδερο,
όπως η αιωνιότητα πάνω από τους πεθαμένους,
θυμάμαι που ήρθες και έχεις υπάρξει ανέκαθεν,
γυναίκα, δική μου γυναίκα, σύνολο γυναικών,
όλο το ανθρώπινο είδος θρηνεί τον εαυτό του στα οστά σου.
Γεμίζεις ολόκληρη τη γη, όπως ένας κυλιόμενος άνεμος
και τα μαλλιά σου μυρίζουν ωκεάνιο ψαλμό•
πορτοκαλιά των χωμάτινων και εύθυμων χωριών,
έχεις την μοναξιά γεμάτη από μοναξιές,
και ένα δάκρυ είναι το σχήμα της καρδιάς σου.
Ίδια με ένα κοπάδι από νεφέλες, σέρνοντας
την απέραντη και θολή ουρά του αγνώστου
η τεράστια ψυχή σου υπερβαίνει τα πεπραγμένα σου και τραγούδια σου,
και είναι ίδιο όπως ένας φριχτός και χιλιετής άνεμος
αλυσοδεμένη σε λίγα στενάγματα
Μοιάζεις μ’ εκείνα τα λαϊκά άσματα
τα τόσο ευχάριστα και ταπεινά στις συνήθειες τους•
η ακίνητη σου αριστοκρατία ευωδιάζει αγριόχορτα της εξοχής,
κοπέλα της χώρας, ανθηρή των ιστίων,
και ο μαυριδερός πηλός, θλιμμένος από γλαύκα πουλιά.
Έρχεσαι από τους μεταλλωρύχους και τους κατακτητές,
ευρύστερνους και βίαιους ανθρώπους κουβάλησε το παράξενο αίμα σου,
και ο παππούς σου, Ντομίνγκο Σάντερσον ήταν ένας ΑΝΤΡΑΣ•
εγώ τους κοιτώ και τους βλέπω να διασχίζουν τον ορίζοντα
με την μελλοντική σου δράση απάνω από την πλάτη.
Είσαι η παραμονή των βαθέων πραγμάτων
και η αγαπημένη γεωγραφία που γεμίζει την Δύση•
τα χείλη και τα στήθη σου είναι μια κερήθρα αγωνίας
και η ώριμη κοιλιά σου ένα τσαμπί σταφυλιών
κρεμασμένο από την κολοσσιαία κληματαριά του θανάτου.
Άι! φίλη, φίλη μου, τόσο φίλη , φίλη μου,
στοργική, το ίδιο όπως το ψωμί για τον φτωχό ανθρωπάκο•
γεννήθηκες εσύ κλαίγοντας και ξεχείλισε από αναφιλητά η ζωή•
εγώ σε συγκρίνω με μια αλυσίδα από μόχθους
φτιαγμένη για να δέσει τα άστρα σε αταξία.
( “Zig Zag”, 1925)
****************************************************************************************
ΕΠΙΜΕΤΡΟ
Ο Πάμπλο ντε Ρόκα (ψευδώνυμο του Κάρλος Ντίας Λογιόλα) θεωρείται ο δημιουργός του πιο αμφιλεγόμενου και αντιδραστικού ποιητικού έργου στην Λατινική Αμερική , στα μέσα του 20ου αιώνα. Από πολύ νέος συγκρούστηκε με τον συντηρητισμό της χώρας του και το 1911 αποβλήθηκε από το σχολείο όπου φοιτούσε επειδή διακινούσε βιβλία συγγραφέων που θεωρούταν βλάσφημα όπως αυτά του Βολταίρου. Αυτό το γεγονός αποτελεί και την αφετηρία της ποιητικής του διαδρομής αφού εγκαθίσταται στο Σαντιάγκο και σύντομα μπαίνει λογοτεχνικούς κύκλους που υπηρετούσαν τα πρωτοποριακά ρεύματα και δημιουργεί φιλίες με μεγάλες προσωπικότητες της εποχής, μεταξύ των οποίων και ο Βισέντε Ουιδόμπρο. Θεωρείται ένας από τους τέσσερις μεγάλους ποιητές της Χιλής μαζί με τον Ουιδόμπρο, την Γκαμπριέλα Μιστράλ και τον Πάμπλο Νερούδα. Απέναντι στον τελευταίο ωστόσο στάθηκε πολύ επικριτικός σε όλη τη διάρκεια της ζωής του και του έχει προσάψει βαριές κατηγορίες. Μεγάλο μέρος του έργου του έχει χαρακτηριστεί «υβριδικό», ως προϊόν πρόσμιξης του ποιητικού, δοκιμιακού και του μυθιστορηματικού λόγου. Το 1965 του δίδεται το Κρατικό Βραβείο Λογοτεχνίας ως αναγνώριση προς το συνολικό του έργο για το οποίο θα πει πως «ήρθε αργά» καθώς όσο ζούσε δεν είχε την αποδοχή που ο ίδιος θα επιθυμούσε. Το 1968 , κι αφού είχε βιώσει τον πρόωρο θάνατο πολύ αγαπημένων του προσώπων στην οικογένεια του, θα βάλει ο ίδιος τέλος στη ζωή του.
The post Pablo de Rokha (Chile, 1894-1968), «Κύκλος» (μετάφραση- επίμετρο: Στέργιος Ντέρτσας) appeared first on Ποιείν.