Αισχύλου, ΠΕΡΣΕΣ
Διασκευή για τα παιδιά και νέους δημιουργούς (απόσπασμα)
Τα πρωτοβρόχια έδειχναν πως είχε κιόλας μπει Σεπτέμβρης μήνας. Ολόκληρη όμως η πόλη ήταν βυθισμένη στη σιωπή, σαν κάτι να περίμενε, σαν κάτι να θρηνούσε. πάει, πέρασε και πολύς καιρός από τότε που οι πέρσες κίνησαν να κάνουν πόλεμο εναντίον της Ελλάδας. Ο πέρσης βασιλιάς Ξέρξης δεν έστειλε είδηση ούτε μια φορά για να καθησυχάσει τον λαό του.
Και νά τώρα που οι γέροντες φύλακες του παλατιού, στα Σούσα, άφησαν τις ψυχές τους να γεμίσουν τρόμο, καθώς αναλογίζονταν πως ο πόλεμος τους άδειασε τη χώρα από τη χαρά και τα νιάτα και τα πήρε μακριά, πέρα από το στενό γεφύρι της Έλλης στα ελληνικά πελάγη. Έφυγαν για να υπηρετήσουν πιστά τις φιλοδοξίες του νεαρού πέρση βασιλιά, του Ξέρξη.
— Ποιος όμως θνητός θα ξεφύγει από όσα η μοίρα ορίζει; σας λέω πως για όλα φταίει η Άτη. Εκείνη πάντα θολώνει το μυαλό των ανθρώπων και τους κάνει να θέλουν πράγματα πιο μεγάλα από τη μεγαλοσύνη των θεών. Να δείτε πως κακό ετούτη η σιωπή προμηνύει, είπε ο γεροντότερος από τους άρχοντες των περσών στους συμπατριώτες του και τους κάλεσε να συζητήσουν όλοι μαζί, για να βρουν από κοινού ποιος τάχα στον πόλεμο με τους Έλληνες έχει νικήσει και τι να κάνει ο δαρειογέννητος Ξέρξης στις άκρες του πελάγου με όλο τον περσικό στρατό. Δεν πρόλαβε όμως να αποτελειώσει το κάλεσμά του κι έφτασε η βασίλισσα των περσών Άτοσσα, σαν κάποιος άνεμος να της ψιθύρισε την αγωνία του γέροντα.
—Σε άκουσα κι ήρθα, γέροντα, απ’ τα ολόχρυσα παλάτια, όπου έζησα με τον άνδρα μου το δαρείο. την καρδιά μου
κάποια κρυφή έγνοια τη ματώνει κι έχω ανάγκη από τη σοφή τη συμβουλή σας. Έτσι μίλησε η βασίλισσα και ύστερα τους εξομολογήθηκε το βάρος της καρδιάς της:
— Φίλοι μου, το φόβο θα σας πω που την ψυχή μου λιώνει· είναι ο φόβος πως μέγας πλούτος κοντεύει να συντρίψει
την παλιά μας ευτυχία και να την κάνει σκόνη. Αυτός όλα τα ξεκίνησε και τα μυαλά του Ξέρξη συνεπήρε. Ο πλούτος πλούτο εζήτησε και πόλεμο μας δίνει. Οι γέροντες άκουσαν τη βασίλισσα να μιλά με τον πιο μεγάλο
πόνο και της ζήτησαν να τους εμπιστευθεί, ώστε κι εκείνοι να μπορέσουν να τη συμβουλέψουν με τη σοφή τους γνώμη. και πράγματι ήταν παράξενο εκείνο το νέο που η Άτοσσα είχε να τους εμπιστευθεί, ερχόταν από τον σιωπηλό κόσμο του Ύπνου.
— Όνειρα πολλά βλέπω τις νύχτες, απ’ τον καιρό που ο γιος μου ο Ξέρξης αρμάτωσε στρατεύματα και τη χώρα των
Ιώνων πήγε να κυριεύσει. κανένα όμως από τα όνειρα αυτά δεν ήταν τόσο καθαρό όσο αυτό που είδα μόλις χθες βράδυ. Οι γέροντες άκουγαν τη γυναίκα με μεγάλη προσοχή, κι όσο περισσότερο χαμήλωνε τρεμουλιαστή η φωνή της, τόσο ο τρόμος τους θέριευε, μήπως τα όνειρα της βασίλισσας ήταν άσχημοι για τη χώρα οιωνοί.
-Μου φάνηκε, συνέχισε τότε η Άτοσσα, πως δυο καλοντυμένες γυναίκες παρουσιάστηκαν εμπρός μου. η μια φορούσε πέπλους της πατρίδας μας κι η άλλη δωρικούς. Ήταν και οι δυο γυναίκες τόσο όμορφες, ψηλές, ξεχωριστές· κι ήταν λέει αδελφές, από το ίδιο γένος. Αλλά η μια είχε πατρίδα την Ελλάδα και η άλλη ήταν από χώρα βαρβαρική. Μου φάνηκε πως σε κάποια έχθρα ήταν μπλεγμένες. Μόλις τις βλέπει ο γιος μου Ξέρξης, σιμώνει και να τις ησυχάσει προσπαθεί βάζοντας χαλινάρια στο λαιμό τους. Έτοιμος ήταν να τις ζέψει σε άρμα· η μια τους καμάρωνε γι’ αυτό, για τη στολή της, για τη θέση της στο άρμα… η άλλη, αντίθετα, χτυπιόταν και δεν μπορούσε να αντέξει το ζυγό. ςε μια στιγμή σπάει τα χαλινάρια! Ω, γέροντές μου, άνθρωποι σοφοί, αν το βλέπατε αυτό! Γιατί ο γιος μου ευθύς στο χώμα πέφτει και δίπλα του εφάνη ο πατέρας του και άξιος βασιλιάς Δαρείος. Τον είδα να στέκει τόσο λυπημένος, που ο Ξέρξης ντράπηκε και τα ρούχα του έσκιζε και τα έκανε κομμάτια. Αυτό ήταν το όνειρο και αμέσως πήγα κρατώντας προσφορές, θυσία στους θεούς να κάνω, αφού εκείνοι ξορκίζουν το κακό, και τότε βλέπω έναν αετό να φεύγει προς το βωμό του Φοίβου κι αμέσως ύστερα γεράκι με άγρια νύχια σκύβει και αρπάζει τον αετό από την κεφαλή. ω, εκείνος ζάρωνε μόνο και τίποτα δεν έκανε, στεκόταν. Μα πείτε μου, δίκαιοι γέροντες, δεν είναι πράγματα φριχτά όσα από χθες συμβαίνουν;
— Αν θέλεις από εμένα συμβουλή, βασίλισσα, η γνώμη μου είναι πως πρέπει τους θεούς να πιάσεις. Θα πρότεινα να
έκανες χοές για τη γη και τους νεκρούς. Αυτές μονάχα τους θεούς εξευμενίζουν. μου […]
`
******************************************************************
Αυτή η μελέτη αποτελεί ένα εγχείρημα εισαγωγής της αρχαίας τραγωδίας στο δημοτικό σχολείο με εξέλιξη στο γυμνάσιο, ώστε οι μαθητές αλλά και οι εξωσχολικοί αναγνώστες να εντρυφήσουν στα κείμενα με μια άλλη προσέγγιση, αυτή της κοινής αφήγησης σε μορφή παραμυθιού. ςε συνάρτηση με αυτήν την εξοικείωση των νοημάτων και τη γνωριμία με τους αρχαίους Έλληνες τραγωδούς, δίνεται η πρωτότυπη προσέγγιση θεατρικής ανάπλασης των κειμένων που αποτελούν πρωτότυπο υλικό μιας αφηγημένης ιστορίας . Στην προσέγγιση απόδοσης
θεατρικών διαλόγων από τους αναγνώστες προστίθεται το διδακτικό υλικό με ιδέες και θεατρικά ευρήματα που καλλιεργούν τις γλωσσικές τέχνες στην εκπαίδευση αλλά και στη ζωή του κάθε ελληνόφωνου εν γένει. Η αρχική ιδέα αφορούσε προ ετών μια πρόταση για μελλοντικό διδακτικό εγχειρίδιο με την οπτική ενίσχυσης ενός υπό συζήτηση θεσμού για το πολλαπλό βιβλίο στην εκπαίδευση και την εναρμόνιση του γλωσσικού υλικού για τη διδασκαλία
της γλώσσας μεταξύ πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης.
[…]
Επιχειρούμε την αξιοποίηση αρχαίων ελληνικών τραγωδιών με μετάφραση και διασκευή σε αφηγημένες ιστορίες απλής και κατανοητής γλώσσας για όλους όσοι δεν είναι εξοικειωμένοι με το είδος του αρχαίου ελληνικού θεάτρου ή θα ήθελαν να πειραματιστούν σε μία πρωτότυπη εφαρμογή. Πρόκειται για μια σύγχρονη δημιουργική έκφραση με γλωσσικές δράσεις θεατρικής και παντός είδους -δημιουργικής αλληλεπίδρασης ώστε να προκύψουν δημιουργικές βιωματικές εφαρμογές. Η μελέτη της αρχαίας ελληνικής γραμματείας με τον τρόπο αυτό προωθεί την εκμάθηση από σπουδαστές-ερευνητές της νέας ελληνικής ως μητρικής και ως ξένης γλώσσας. Το παρόν σύγγραμμα (από τον θεατρικό διάλογο στην αφήγηση και πάλι πίσω στη δημιουργική ανάπλαση και στον αυτοσχεδιασμό) απευθύνεται σε ερευνητές-εκπαιδευτικούς, θεατρολόγους, φιλόλογους, καλλιτέχνες, οι οποίοι αναζητούν εναλλακτικές προσεγγίσεις στην εκπαίδευση παιδιών και εφήβων αλλά και ενδιαφερομένων κάθε ηλικίας για τη γλώσσα του θεάτρου εν γένει. Η ενεργητική προσέγγιση της γλώσσας με δημιουργικές γλωσσικές τεχνικές απαντά σε διδακτικές ανάγκες του εκπαιδευτικού συστήματός μας για τον πολιτισμό, τις αξίες και την προώθηση της γλωσσικής παιδείας με μεθοδολογικό εργαλείο το αρχαίο ελληνικό θέατρο.
[Από τον πρόλογο του βιβλίου]
The post Σμαράγδα Παπαδοπούλου-Μανταδάκη, «Αρχαίες ελληνικές τραγωδίες σε διασκευή για παιδιά. Η δημιουργική γλώσσα στη διδακτική πράξη», εκδ. Gutenberg, 2018 appeared first on Ποιείν.