`
(Εισαγωγή, μετφρ, σχόλια: Βασίλης Ρούβαλης- επίμετρο: Στέφανος Ροζάνης)
`
Το συγκεκριμένο ιταλικό σχεδίασμα (ΑΕ 553-554) υπάρχει μόνον σ’ αυτή την πεζή μορφή του και δεν στιχουργήθηκε στα ελληνικά από τον ποιητή. Χρονολογείται δε γύρω στα 1846 και φυλάσσεται στην Ακαδημία Αθηνών σε δύο χειρόγραφα, τα οποία φέρουν διορθώσεις, σύγχρονες όσο και μεταγενέστερες. Μάλιστα, αποτελεί το μοναδικό σολωμικό κείμενο με εμφανές ερωτικό πρόσημο. Η θεϊκή φιγούρα, καλυμμένη με βέλο, εμφανίζεται στο όνειρο του αφηγητή· στην υπερβατική συνάντησή τους (θεοφάνεια) εκείνος εκφράζει την απορία για την τύχη της νεκρής αγαπημένης του. Εγκωμιάζει το αντικείμενο του έρωτά του, δηλώνει την ψυχική βάσανο και τη διαρκή αγωνία του, ώσπου η μέχρι τότε σιωπηλή μορφή τού αποκαλύπτει την πραγματική ταυτότητά της: είναι η ίδια η γυναίκα, «δοξασμένη και γελαστή».
[…]
Με την υπάρχουσα μετέωρη συνθήκη τού μη τιτλοφορημένου πρωτότυπου κειμένου από τους προηγούμενους μεταφραστές του (Η γυναίκα με το μαγνάδι, Η σκεπασμένη γυναίκα, Η σκεπασμένη μορφή, Η γυναίκα με το βέλο, Η μορφή με το πέπλο), δίνεται η δυνατότητα μιας ακόμη επιλογής, την οποία προτείνω ελκυστικά εδώ: Κανείς ποτέ δεν το ’μαθε, κανείς δεν θα το μάθει…
`
Απόσπασμα από την Εισαγωγή
`
*****************************************************
«Ο πρώτος ιταλικός τίτλος δόθηκε από τον Πέτρο Κουαρτάνο όταν εκείνος εξέδωσε τα ιταλόγλωσσα κείμενα του Σολωμού. Τον ώθησε σ’ αυτή την απόφαση η αναλογία του γυναικείου μοτίβου και της αντίληψης περί μεταθανάτιας τύχης του ανθρώπου στο Καθαρτήριο του Δάντη. Οι κατοπινοί μεταφραστές, όπως ο Καλοσγούρος, ο Πολίτης και οι άλλοι, δεν επενέβησαν σ’ αυτήν την αυθαίρετη τιτλοφόρηση αλλά μόνον μετέφρασαν ή διαφοροποίησαν αυτήν την επιλογή με τη δική τους αισθητική πρόθεση. Συζητώντας γι’ αυτό το θέμα με τον Κώστα Βούλγαρη καταλήξαμε στον προκείμενο τίτλο, προερχόμενο από το ίδιο το κείμενο, με ωραία, εύηχη διάσταση όσο και με ακριβή νοηματοδότηση… Ο Σολωμός μιλάει εν προκειμένω για έναν κρυφό, καλυμμένο, και βεβαίως εξιδανικευμένο έρωτα. Και μάλιστα, συναρτά αυτή τη γυναικεία φιγούρα με τη φεγγαροντυμένη μορφή στον «Κρητικό», όπου, όπως ακριβώς σημειώνει στο επίμετρό του ο Στέφανος Ροζάνης, μετουσιώνεται η απουσία σε παρουσία όσο και η αγωνία της κατάδυσης στο μυστήριο του έρωτα και του θανάτου… »
`
Βασίλης Ρούβαλης