Quantcast
Channel: Ποιείν
Viewing all articles
Browse latest Browse all 4221

Αλεξάνδρα Γαλανού, «Έχει πολλά παράθυρα η ποίηση» (συνέντευξη στην Πηνελόπη Γιόσα)

$
0
0

«Η ποίηση δεν θυμώνει ποτέ, θλίβεται μόνο όταν την εκμεταλλεύονται και τη χρησιμοποιούν ορισμένοι ως όχημα για τις δικές τους φιλοδοξίες»

`

Με πένα που γνωρίζει καλά πώς να μετατοπίζει όνειρα και να υφαίνει το χρόνο μέσα από τις λέξεις, η Αλεξάνδρα Γαλανού αποτελεί μια από τις πλέον αντιπροσωπευτικές φωνές στη σύγχρονη ποίηση της Κύπρου. Γεννήθηκε στη Λάρνακα, αλλά εργάζεται και διαμένει στη Λευκωσία. Σπούδασε Κοινωνιολογία στη Νέα Υόρκη και ειδικεύτηκε στην Κοινωνική Ψυχολογία. Το 1996 εκδίδει την πρώτη της ποιητική συλλογή «Ανάμεσα στο ζαφείρι και το γήινο», εκδόσεις Σμίλη. Ακολουθούν οι ποιητικές συλλογές «Συγκάτοικοι του Ορίζοντα» (Σμίλη, 2000) και «Στις γωνιές των Λέξεων» (Σμίλη, 2008), οι οποίες έχουν μεταφραστεί και στα Γαλλικά («Cohabitants de l’ horizon», Editions Praxandre-Institut d’ Etudes Neo-Helléniques de l’Université Nancy 2, 2004 και «Dans les Recoins des Mots», Editions Circé 2013). Το 2003 η ποίησή της βραβεύεται από το Ινστιτούτο Πολιτισμού με το Βραβείο Ποίησης Κώστα Μόντη. Είναι μέλος της Ένωσης Λογοτεχνών Κύπρου, του PEN Κύπρου και της Εθνικής Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών, ενώ ποιήματά της έχουν μεταφραστεί στα Γαλλικά, Ιταλικά (δίγλωσση ποιητική συλλογή “Visitatore d’ un giorno”, Edizioni La Zisa 2014 - Nostos Poesia), Αγγλικά, Γερμανικά, Βουλγαρικά και Τουρκικά. Το τελευταίο της ποιητικό εκπόνημα «Παρενθέσεις και Εισαγωγικά» κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μελάνι.

`

1. «Έχει πολλά παράθυρα η ποίηση» λέει ένας στίχος σας στο ποίημα «Τα Παράθυρα», που ανήκει στην τελευταία σας ποιητική συλλογή «Παρενθέσεις και εισαγωγικά», εκδόσεις Μελάνι. Ποιο παράθυρο θέλατε πρωτίστως να ανοίξετε μέσω αυτής, κυρία Γαλανού;
Η ματιά του ποιητή ανοίγει πολλά παράθυρα εσωτερικά και εξωτερικά. Μέσα από μια πορεία αυτογνωσίας , γράφοντας γνωρίζεις κόσμους που δεν ήξερες ότι υπήρχαν μέσα σου και γύρω σου. Έτσι συνεχίζεις να ανοίγεις παράθυρα και να γράφεις ποιήματα…

2. «Καθώς η μέρα προχωρεί/ περιστέρια που περνούν/τσιμπολογούν το ποίημα. Του αφαιρούν τα φωνήεντα/ και όλα τα θαυμαστικά». Ποια είναι η διεργασία που συνήθως ακολουθείτε προκειμένου να γράψετε ένα ποίημα;

Πιστεύω ότι είναι δύσκολο να συγκεκριμενοποιήσεις την εσωτερική διεργασία της έμπνευσης και της γραφής. Όταν έχεις την ποίηση μέσα σου, η έμπνευση είναι κομμάτι της ζωής σου, κομμάτι της ψυχής σου για να είναι αυθεντική. Ο αναγνώστης αυτής είναι και λαθραναγνώστης της ψυχής σου. Η διεργασία της ποιητικής γραφής είναι επίπονη. Είναι μια πορεία αυτογνωσίας με λυτρωτικά στοιχεία πολλές φορές. Η έμπνευση είναι στιγμιαία και πηγαία, υπάρχει ένα ερέθισμα ως αφετηρία αλλά από εκεί και πέρα το ποίημα το δουλεύεις, επεξεργάζεσαι τη δομή του, οι λέξεις σε τυραννούν και τις τυραννάς μέχρι να νιώσεις ότι έχει πάρει την τελική του μορφή κι ακόμη και τότε μπορεί να νιώθεις ότι το ποίημα δεν τελείωσε ακόμη.

3. Θυμώνει η ποίηση σε όσους έχουν απαιτήσεις από εκείνη και βασίζουν πάνω της τις φιλοδοξίες τους;

Η ποίηση δεν θυμώνει ποτέ, θλίβεται όταν την εκμεταλλεύονται και τη χρησιμοποιούν ορισμένοι ως όχημα για τις δικές τους φιλοδοξίες. Όταν γράφεις ποίηση και κάποτε αποφασίζεις να βγεις προς το έξω και να εκδώσεις είναι γιατί έχεις αποφασίσει να μοιραστείς αυτά που γράφεις , να επικοινωνήσεις με τον άλλο, να συνομιλήσεις σιωπηρά με τον αναγνώστη της ποίησης σου. Η αναγνώριση και η προβολή του έργου σου δεν πρέπει να είναι αυτοσκοπός αλλά να βγαίνει αβίαστα από το πώς αγγίζει τον άλλο η ποίηση σου.

4. «Η Μούσα αγκομαχεί μέσα στην κρίση», στίχος από το ποίημα «Κώδικας Οδικής Κυκλοφορίας». Με ποιον τρόπο, πιστεύετε ότι έχει επιδράσει η κρίση στην ποίηση της Ελλάδας και της Κύπρου;

Σε εποχές κοινωνικοοικονομικών ανατροπών η ποίηση μπορεί να έχει θεραπευτική αξία, μπορεί να λειτουργήσει ως μια πράξη αντίδρασης ή και ως έναυσμα για δράση. Σε περιόδους κρίσης είναι δυνατή και έντονη , ίσως γιατί συχνά έχει μέσα της το στοιχείο της απελπισίας. Εξάλλου η ποίηση η αυθεντική είναι κομμάτι της ζωής, της καθημερινότητας του ποιητή που βιώνει αυτά που συμβαίνουν γύρω του, συμμετέχει. Η κρίση δεν μπορεί να μας αφήνει ανέγγιχτους και αδιάφορους, τη βιώνουμε και μας απασχολεί.

5. Είναι η ποίηση πολιτική πράξη στις μέρες μας και αν ναι, πρέπει να είναι;

Η ποίηση είναι και πολιτική πράξη αλλά δεν νομίζω ότι είναι αυτός ο κατεξοχήν ρόλος της. Υπάρχουν όμως εποχές που ως πολιτική πράξη είναι όχι μόνο χρήσιμη αλλά και αναγκαία όπως σε εποχές δικτατορίας, κοινωνικών αναταραχών και εμπόλεμων καταστάσεων. Τότε μπορεί να παίξει και θέλω να πιστεύω ότι παίζει σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση του κοινωνικού γίγνεσθαι .

6. Στη θεματική ενότητα «Κάποτε πέρασε απ’ εδώ η θάλασσα» ο αναγνώστης συναισθάνεται την ανησυχία σας για τα κοινωνικά και πολιτικά δρώμενα της Κύπρου. Ποια είναι η γνώμη σας για τις πρόσφατες προσπάθειες επίλυσης του κυπριακού ζητήματος;

Αγαπώ τον τόπο μου, νιώθω πόνο για τη μοιρασμένη μου πατρίδα και αγωνιώ για το μέλλον. Δεν θα ήθελα να πολιτικολογήσω σχολιάζοντας το τι συμβαίνει στην κυπριακή πολιτική σκηνή με τις πρόσφατές εξελίξεις. Εύχομαι και ελπίζω ότι οι διαπραγματεύσεις θα καταλήξουν αισίως σε μια συμφωνία για μια βιώσιμη και λειτουργική λύση για όλους μας και ότι το όραμα της επανένωσης της πατρίδας μας θα γίνει σύντομα πραγματικότητα.

7. Με αφορμή το ποίημα με τίτλο «Πηνελόπες» θα ήθελα ένα σύντομο σχόλιο για τη θέση της γυναίκας στην κυπριακή κοινωνία.

Η ισότητα των φύλων σε όλους τους τομείς της κοινωνίας μας είναι ένας διαχρονικός αγώνας για τη γυναίκα της Κύπρου. Την τελευταία δεκαετία έχει γίνει αρκετή πρόοδος αλλά έχουμε ακόμη αρκετό δρόμο να διανύσουμε μέχρι να επιτύχουμε την ισότιμη εκπροσώπηση μας στα κέντρα λήψης αποφάσεων. Οι «Πηνελόπες» ίσως δεν έχουν επαναστατήσει αρκετά ακόμη…

8. Το γεγονός ότι είστε γυναίκα σάς αδίκησε ποτέ στην επαγγελματική σας καριέρα και στην πορεία σας στο χώρο της ποίησης;

Τα πρώτα χρόνια, δηλαδή τη δεκαετία του ’80, υπήρχε αρκετή προκατάληψη, αρνητική διάκριση και στερεότυπα για το ρόλο της γυναίκας στην ανδροκρατούμενη ακόμη κοινωνία μας. Μια γυναίκα έπρεπε να ξεπεράσει εμπόδια και να αποδείξει την αξία της για να μπορέσει να γίνει αποδεκτή και να επιτύχει στον τομέα της. Τώρα, ευτυχώς η κοινωνία εξελίχθηκε και τα εμπόδια και οι διακρίσεις λόγω φύλου έχουν σχεδόν εκλείψει. Όσο για την πορεία μου στο χώρο της ποίησης δεν ένιωσα ποτέ ότι αδικήθηκα επειδή είμαι γυναίκα, εξάλλου στην ποίηση για μένα η λέξη «αδικία» δεν υπάρχει.

9. «Tableau vivant ή tableau mort» είναι ο τίτλος που επιλέξατε να δώσετε σ’ ένα από τα ποιήματά σας με θέμα τον απρόσμενο θάνατο. Τελικά, χρειάζεται η έλευση του θανάτου για να συνειδητοποιήσουμε ότι είμαστε ζωντανοί;

Πρόκειται για ένα ποίημα όχι τόσο για το απρόσμενο του θανάτου όσο για την αδιαφορία του αμέτοχου άλλου, του θεατή, μπροστά σ’ ένα τραγικό συμβάν που αναιρεί τη ζωή (ένας θάνατος, μια δολοφονία, μια αυτοκτονία). Η τραγικότητα της στιγμής που δεν τον αγγίζει γιατί θωρακίζεται μέσα στην αδιαφορία και την αποξένωση. Μια ζεστή καλοκαιρινή βραδιά στη Νέα Υόρκη, τα παράθυρα των πολυκατοικιών ανοιχτά, κάτω στο δρόμο δολοφονούν ένα νεαρό κορίτσι και οι γείτονες παρακολουθούν και δεν αντιδρούν, δεν θέλουν να μπλέξουν, αρχικά δεν τηλεφωνούν ούτε στην αστυνομία. Αυτή η υπόθεση συνέβηκε πραγματικά και αναφέρεται σε κοινωνιολογικές μελέτες για την αλλοτρίωση και αποξένωση του ανθρώπου στη σύγχρονη κοινωνία ως “η υπόθεση της Kitty Genovese”. Μου είχε κάνει τρομερή εντύπωση τότε που σπούδαζα Κοινωνιολογία στη Νέα Υόρκη και έπειτα από χρόνια τρύπωσε χωρίς να το καταλάβω σ’ ένα μου ποίημα. Έτσι λειτούργει άραγε η έμπνευση;

10. Προσφάτως βιώσατε τον χαμό της μητέρας σας, Ναδίνας Δημητρίου, η οποία ήταν επίσης ποιήτρια. Υπάρχει κάποιος στίχος ή ποίημά της όπου ανατρέχετε κάθε φορά που σας λείπει και θέλετε να αντλήσετε δύναμη για τη συνέχεια;

Τη μικρή ποιητική μου φλέβα, αν υπάρχει, την κληρονόμησα από τη μητέρα μου. Εκείνη μου έδωσε τα κλειδιά για να ανοίξω τον μαγευτικό κόσμο της Ποίησης , να τον γνωρίσω και να τον αγαπήσω τόσο από πολύ μικρή. Τον τελευταίο καιρό, και πιο συχνά από τότε που έφυγε, επισκέπτομαι την ποίηση της. Πολλές φορές ακόμη θυμάμαι πότε ήταν που έγραψε κάποιο ποίημα και πότε μου το διάβασε . Έτσι την μνημονεύω συχνά τα βράδια της σιωπής.


Viewing all articles
Browse latest Browse all 4221

Trending Articles