Στους Θεούς, Ήρωες & Στα Ιδανικά των Αρχαίων
Είναι Αφιερωμένος Τούτος Ο Τόμος Με Αγάπη
Από Έναν Μέγιστο Θαυμαστή
Υποβάλλω στο κοινό τούτες τις ράθυμες γραμμές, ελπίζοντας να ευχαριστήσουν. Σχηματίζουν ένα είδος σειράς, με τον Οδυσσέα μου, την Ιλιάδα, την Αινειάδα και τα συγγενή.
`
1. ΩΔΗ ΣΤΗΝ ΣΕΛΗΝΗ Ή ΣΤΗΝ ΑΡΤΕΜΙΔΑ
Αγνά άστραψε κι ολόλαμπρα, Απέθαντη Σελήνη.
Μοίρασε τις αχτίνες σου, θείο της Λητούς παιδί.
Ορίζει όλα τα φριχτά το φέγγος σου από ασήμι,
Και σ’ ήπια πλάνη κρύβει την Αλήθεια τη σκληρή.
Στ’ απαλοφώς σου, η πόλη πουν’ γεμάτη ανησυχία
Που υπό το θάμπος του αδερφού σου ειν’ τόσο ρυπαρή
Αποτινάζει το έθος της, και σε βουβή ευλογία,
Γίνεται ενύπνιο, όμορφη σπιθίζει και λαμπρή.
Μ’ όλη την έγνοια του, ο σύγχρονος κόσμος, την οδύνη,
Οι καπνισμένοι δρόμοι, οι κωδωνόμυλοι του ζόφους,
Αστράφτουν στις αχτίνες σου ανάμεσα, Σελήνη
Και σαν βοσκοί ρεμβάζουμε πα’ στης Χαλδαίας τους λόφους.
Την ταπεινή μου, Άρτεμις, άκου καλά ικεσία.
Σύρε με εκεί όπου η ευτυχία μου θα διαρκεί.
Στου Χρόνου κόντρα τράβα με την άγρια τρικυμία
Κι ασ’ την ψυχή μου μες στο παρελθόν ν’ αναπαυτεί.
`
2. ΣΤΗΝ ΠΑΛΑΙΑ ΠΑΓΑΝΙΣΤΙΚΗ ΘΡΗΣΚΕΙΑ
Θεοί του Ολύμπου! πώς μπορώ εγώ να σας αφήσω
Και στο Χριστιανικό δόγμα την πίστη μου να βρω;
Τις γνώριμές μου θεότητες μπορώ να εγκαταλείψω
γι’ αυτόν που για τον άνθρωπο μάτωσε στον σταυρό;
Πώς μπορώ να ελπίσω σ’ έναν, στην αδυναμία
μου, θεό μοναχικό, όση κι αν έχει ισχύ;
Γιατί άλλο πια δεν βοηθά το σπιτικό τού Δία,
Να μερευτεί ο πόνος μου κι η ώρα μου η φριχτή;
Σ’ αυτά τα δασοσκέπαστα, δεν έχει διόλου Δρυάδες
βουνά, όπου σ’ απόγνωση συχνά σεργιάνι κάνω;
Σ’ ετούτες τις κρυστάλλινες πηγές δεν ζουν Ναϊάδες;
Ή Νηρηίδες στον αφρό του ωκεανού επάνω;
Το νέο διαδίδεται γοργά• η πίστη η αρχαία ξεφτίζει.
Στον αγέρα, του Χριστού το όνομα αντηχεί.
Μα η παιδεμένη μου ψυχή στη μοναξιά μαυρίζει
Και στους θεούς την τελευταία προσφέρει προσευχή.
`
3. ΣΤΟ ΕΡΕΙΠΙΟ ΤΗΣ ΡΩΜΗΣ
Χαμηλά, Ω Ρώμη, κείσαι, κάτω απ’ του Τεύτωνα το πόδι
Οι άντρες σου σκλάβοι, στη βούληση σκυφτοί του κουρσευτή σου:
Μαράθηκε, πόλη τρανή, το έθνος που έδωσε τον νόμο σ’ όλους τους λαούς,
Υπόταξε την Ανατολή και τη Δύση, και τις έκανε στους υπάτους της να υποκλιθούν.
Δεν γνώρισε ήττα μα την έδωσε σ’ όσους σου επιτεθήκαν;
Νεκροί! Κι αναπληρωμένοι απ’ αυτούς τους φουκαράδες που σε σύγχυση λουφάζουν
Νεκροί! Εκείνοι που την αυτοκρατορία αυτή μάς δώσαν να φυλάττουμε και να κατοικούμε
Ρώμη, συ εξέπεσες από την εξουσία σου με την περήφανη που σ’ έφτιαξε φυλή,
Κι εμείς, ήσσονες Ιταλοί, απολαύσαμε αυτό που δεν θα μπορούσαμε νάχουμε χτίσει.
`
4. ΣΤΟΝ ΠΑΝΑ
Σ’ ένα λαγκάδι ήμουν δασωτό
Δίπλα σε ξέβαθη καλάμων ρεματιά
Παρασυρμένος απ’ τον ρεμβασμό
Σε όνειρο βυθίστηκα βαθιά.
Απ’ το ρυάκι μια μορφή εβγήκε
Ο μισός άνθρωπος, τράγος ο άλλος μισός.
Στη θέση των δαχτύλων οπλές είχε
Και με γενειάδα στολιζόταν ο λαιμός.
Σε μια καλάμινη συστάδα των αγρών
Τ’ ανθρωποϋβρίδιο τραγούδια έπαιζε πλάνα
Κι εγώ των κοσμικών δεν ήμουν πια αναγκών,
Καθώς το ήξερα, πως έβλεπα τον Πάνα.
Νύμφες και Σάτυροι ήρθαν γύρω μαζί
Τη μελωδία να χαρούν τη ζωηρή.
Με πόνους λίαν εξύπνησα συντόμως
Στο γήινο στέκι πίσω για να βρεθώ.
Μετα χαράς σ’ αγροκοιλάδες όμως
Θα ζούσα, ν’ ακούω του Πάνα τον αυλό.
`
5. ΣΤΗΝ ΜΑΤΑΙΟΔΟΞΙΑ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗΣ ΦΙΛΟΔΟΞΙΑΣ
Τη Δάφνη ο Απόλλων κυνηγώντας, πήρε το έπαθλό του
Μα δες! Δεντράκι έγινε μπροστά στο πρόσωπό του.
Πολλοί νέοι αγαπητικοί χρυσά βραβεία στοχεύουν
Και πάντα ν’ αποχτήσουνε κάτι αισθητό παλεύουν.
Μα όπως και στου Απόλλωνα, η ίδια είναι ιστορία,
Και το χρυσάφι το πιο αγνό χάνει τη σημασία
του όταν αποχτηθεί. Του κάκου όλο τους το κυνήγι,
Μα ειν’ το κυνήγι αδιάκοπο π’ ουδέποτε δεν λήγει.
Η ευδαιμονία η αληθινή βρίσκεται μόνο, εμμένω,
Στην αρετή και στο μυαλό το καλλιεργημένο.
`
**********************************************************
ΕΠΙΜΕΤΡΟ
Είναι σχεδόν αναμενόμενο στους πολυγράφους λογοτέχνες, ένα μέρος του έργου να επισκιάζει ένα άλλο. Κολοσσιαίοι πεζογράφοιέχουν παγκόσμια φήμη για τα μυθιστορήματα και τις νουβέλες τους, ενώ το –ενδεχομένως μικρότερο, αλλά εξίσου σημαντικό- ποιητικό τους έργο, είτε παραγνωρίζεται από κοινό και φιλολόγους, είτε δεν λαμβάνει της προσοχής που του αξίζει. Έχω την εντύπωση, βέβαια, ότι τα ποιητικά ενός πεζογράφου έχουν πολλές φορές μηδαμινή τύχη, ενώ τα πεζά ενός ποιητή πιο καλή.
Ο Χάουαρντ Φίλιπς Λάβκραφτ, λογοτεχνική οπτασία που μας επισκέπτεται και μας στοιχειώνει κυρίως στα εφηβικά μας χρόνια, είναι πασίγνωστος για τις ιστορίες μεταφυσικού τρόμου, τα επιστημονικής φαντασίας και γεμάτα συμβολισμούς μυθιστορήματά του αλλά και τις χιλιάδες επιστολές του.
Τα ποιήματά του, όμως, είναι ένα άλλο κεφάλαιο. Ο Λάβκραφτ βυθίζεται στη μυθολογία, εμπνέεται από τους αρχαίους θεούς και δημιουργεί ποιητικά τιμαλφή, γεμάτα μεταφυσική ομορφιά, επηρεασμένα από τον σύγχρονό του Ρομαντισμό.
Τρέφει μεγάλο σεβασμό στην ψυχή, έχει διαβάσει και αγαπήσει τον Πλάτωνα και την φιλοσοφία εν γένει, είναι πιστός σε μια στιβαρή και λεπτή αισθητική.
Η γλώσσα του είναι ένας έξυπνος συνδυασμός μοντέρνου λόγου και αρχαϊκής διαλέκτου, ενώ πειραματίζεται και με τις μορφές, γράφοντας πότε σε ένα αυστηρό ομοιοκατάληκτο μέτρο, πότε σε ελεύθερο μα πάντα έρρυθμο στίχο.
Αυτάπου επέλεξα να μεταγράψω, είναι τα “Minora” του («ελάσσονα»), ένας μικρός τόμος πέντε νεανικών του ποιημάτων, όπου συμπυκνώνονται πολλά απ’ τα προσωπεία και τους τρόπους που μεταχειρίζεται στην γραφή του.
Ο Χ. Φ. Λάβκραφτ έζησε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του απομονωμένος, καταθλιπτικός και αυτοκτονικός. Τρέφει μίσος προς την ύλη και ζει από μικρή ηλικίαμε μόνες απολαύσεις την λογοτεχνία και την επιστημονική μελέτη.
Γι’ αυτό θεώρησα ότι έχει τεράστιο ενδιαφέρον το πώς χρησιμοποιεί την πελώρια φαντασία του και την αγάπη του στον μύθο, σαν «έξοδο κινδύνου» από μια ασκητική και αυτοτιμωρούμενη ζωή.
Η εισαγωγή και η στίξη στα ποιήματα έχει διατηρηθεί όπως στο πρωτότυπο.