`
[author] Του Γιώργου Καρτάκη [/author]
`
Υπάρχουν δυο σχολές (βλέπε: κυκλώματα) «κριτικής» στην Ελλάδα.
Η πρώτη αντιπροσωπεύει τον συντηρητικό Ακαδημαϊσμό. Επειδή όμως οι Φιλοσοφικές Σχολές των Πανεπιστημίων δεν παρέχουν - και δεν είναι σαφώς αυτή η δουλειά τους - τα εφόδια ανάπτυξης της προσωπικότητας (σε αυτό δεν βοηθά και η αιώνια οικονομική και πολιτική κρίση που μαστίζει τον τόπο) και επεξεργασίας του ταπεινού παρελθόντος (,επειδή δεν μπορεί οιοσδήποτε με ένα ή και με δυο πτυχία, μεταπτυχιακά κλπ. να βρεθεί από το Α στο Ω προσπερνώντας τα ενδιάμεσα στάδια), ομοιάζει με σαλόνι αντίγραφο Λουδοβίκου, φορτωμένη από λεκτικές κορόνες και ασάφειες, χωρίς να μπορεί να αποκρύψει στα δαιδαλώδη συλλογιστικά σχήματα την αντίληψη που την διέπει: Ό, τι λάμπει είναι χρυσός. Ένας φιλολογικός επαρχιωτισμός, δηλαδή, ο οποίος στέλνει την γλώσσα στα τάρταρα. Και οίστρος, πολύς οίστρος και παραθέματα σοφών…
Η δεύτερη αποτελείται κυρίως από εραστές της λεγόμενης εναλλακτικής Αριστεράς με καλυμμένη την σπάθη του κομφορμισμού, καρυκευμένη από μεταμοντέρνες ατάκες, παλινδρομώντας στενάχωρα μεταξύ Βούδα και Σάμερχιλ (: το δεύτερο εννοούμενο -γιατί έτσι μας εξυπηρετεί -ως το πεδίο, όπου μπορούμε να εκφράσουμε τα απωθημένα και να σηκώσουμε κεφάλι στο σύστημα - κάτι που δεν είναι όμως άλλο από την προσωπική έλλειψη πειθαρχίας και αξιών, όπως επί παραδείγματι εκείνη της εντιμότητας.) Κι εδώ ωστόσο το σαλόνι ΙΚΕΑ δεν δύναται να υποκαταστήσει τα ενδιάμεσα στάδια ωρίμανσης και προσγείωσης στην πραγματικότητα.
Ειδικά αυτή η δεύτερη, βρίσκεται επί του παρόντος σε βαθιά ιδεολογική κρίση, επιχειρώντας να επαναπροσδιοριστεί, να επαναπροσανατολιστεί, κυρίως μετά την αμφισβήτηση του «πρώτη φορά Αριστερά.»
Ιδιαιτέρως τώρα που οι εκπτώσεις τείνουν να γίνουν διαρκείς και όλοι - λογοτέχνες και λογοτεχνίσκοι – μπορούν να εξαγοράσουν το βραβείο τους από γνωστή «λαϊκή» πορτοκαλί αλυσίδα υπεραγορών βάζοντας τους αυλικούς φίλους να τους ψηφίσουν μέσω fb, μοιάζει εκ νέου επίκαιρη η παλιομοδίτικη εκείνη ρήση «o tempora o mores.»
Σε κάθε περίπτωση, η κριτική εν Ελλάδι αποτελεί έκφραση για αυτοκατανάλωση των κυκλωμάτων μιας δευτερεύουσας από σημασία πρωτεύουσας της ευρωπαϊκής περιφέρειας. Και στις δυο περιπτώσεις η κεντρική ιδέα που διατρέχει τα κείμενα είναι: «Έγραψα ένα βιβλίο. Γράψε δυο λόγια και θα σου το ανταποδώσω παρομοίως εν ευθέτω χρόνω.»
Η εγκωμιαστική ανάλυση δεν είναι κριτική. Ο φιλόλογος δεν είναι κριτικός. Ο ποιητής δεν είναι κριτικός. Ο κριτικός δεν πίνει καφέ στο ίδιο καφενείο με τους παραπάνω.