Μπάμπης Αναγιωτός,«Δυτικά της λήθης», Λεμεσός, 2019 (γράφει ο Χρήστος Μαυρής)

Αγωνία για την έκφραση και για το τέλεια ειπωμένο!

 Αναφορα στην ποιητικη συλλογη Δυτικα της λήθης, του Μπάμπη Αναγιωτού

Ο Μπάμπης Αναγιωτός ανήκει, φύσει και θέσει, στην ομάδα των ποιητων που κωδικοποιήθηκε κάτω απο τον γενικο τίτλο «Γενια της Εισβολης». Είναι άτομα που έζησαν όλες τις απάνθρωπες και καταστροφικες συνέπειες της τούρκικης εισβολης στην Κύπρο, τον Ιούλιο του 1974, με αποτέλεσμα όλα τα οδυνηρα βιώματά τους, όλο αυτο το άλγος, να τα περάσουν στην ποίησή τους, τις περισσότερες φορες μάλιστα μ’ ένα αυθόρμητο και ωμο τρόπο που εκφραζόταν μ’ ένα απελέκητο γράψιμο. Είναι δηλαδη οι ποιητες που εμφανίσθηκαν στα κυπριακα γράμματα, σχεδον όλοι, αμέσως μετα την τούρκικη εισβολη.

Στην καινούργια ποιητικη συλλογη-του όμως, που κυκλοφόρησε αρχες του 2019 και τιτλοφορείταιΔυτικα της λήθης, (τίτλος που συνειρμικα παραπέμπει στη συλλογη Δυτικα της λύπης, του Οδυσσέα Ελύτη, χωρις όμως τα δύο αυτα βιβλία να έχουν κάποια στενη συγγένεια μεταξυ-τους) φυσάει, όπως διαπιστώνω, νέος αέρας στις σελίδες-της. Φυσσάει ο ευφρόσυνος αέρας της αλλαγης και της ανανέωσης, με αποτέλεσμα να υπάρχει μία νέα θεματολογία και ένα διαφορετικο ύφος στην ποίησή-του, που σίγουρα δεν έχουν καμία απολύτως σχέση με τη θεματολογία που τον απασχόλησε στις πρώτες συλλογες του,  τάση που άρχισε να διαφαίνεται απο την προτελευταία συλλογη-του που τιτλοφορείται Οι μνήμες μιας πόλης.

Συγκεκριμένα, η καινούργια συλλογη του, δεν έχει σχέση ή, πιο σωστα, δεν αναφέρεται στους νεκρους της κυπριακης τραγωδίας, τους αγνοούμενους, τους πρόσφυγες, τον Πενταδάκτυλο και γενικα τους κατεχόμενους τόπους-μας που είναι μία θλιβερη και πένθιμη θεματολογία που μοιραία πλάκωνε (και πλακώνει) σαν ογκόλιθος την κυπριακη ποίηση τα τελευταία 30-40 χρόνια. Τώρα, στο μεγαλύτερο μέρος της καινούργιας συλλογης του, ο ποιητης αναφέρεται πρώτιστα στον αστραποβόλο έρωτα και δευτερευόντως σε άλλα υπαρξιακα θέματα που τον απασχολουν και τον προβληματίζουν.

Με αυτα τα δεδομένα όμως, η καινούργια δουλεια του Μπ. Αναγιωτού, που φέρει ασφαλως τα σημάδια της ωριμότητας και της ενάργειας, θέλω να πω της καθαρότητας της ποιητικης τέχνης, αλλα και τη σιγουρια του δημιουργου της, πρέπει να διαβάζεται και να προσλαμβάνεται με νέα κριτήρια ή να προσεγγίζεται με μία διαφορετικη ποιητικη αντίληψη.

Πρόκειται για μία ολιγοσέλιδη συλλογη, πανέμορφη στην απλότητά-της, που περιέχει μόνο 20 ολιγόστιχα ποιήματα τα οποία στο σύνολό τους αγγίζουν το τέλειο! Εννοω πως μπορουν, χωρις δεύτερη σκέψη, να καταχωρηθουν στην χορεία της μεγάλης ποίησης, τόσο απο την πλευρα της αισθητικης συγκρότησής-τους όσο και απο την πλευρα του περιεχομένου τους. Ενδεικτικα, ως απαιτητικη και ολοκληρωμένη δουλεια, αναφέρω τα ποιήματα «Παράκληση», «Η βρύση των ερώτων», «Η ολιγωρία του λόγου», «Και οι λέξεις έχουν τον Οδυσσέα-τους», «Τα κλειδια», «Το ποτάμι» κ.ά., χωρις βέβαια τα υπόλοιπα ποιήματα να υστερουν σε αισθητικη και ποιοτικη αξία.

Ο αγώνας και η αγωνία όμως του Μπ. Αναγιωτου, όπως αυτα εκδηλώνονται στην προσπάθειά-του να δαμάσει και να κυριαρχήσει σε ικανοποιητικο βαθμο πάνω στο προποιητικο υλικο-του, είναι έντονα αισθητα στην καινούργια συλλογη-του. Είναι δηλαδη τα πιο έκδηλα και προβεβλημένα στοιχεία μέσα στις σελίδες της! Είναι «η αγωνία της έκφρασης και όλο το ανέφικτο του τέλεια ειπωμένου», όπως αλλιως το διατύπωσε ο αξέχαστος Τάσος Λειβαδίτης.

Με άλλα λόγια, απο την πρώτη μέχρι την τελευταία σελίδα της συλλογης αποτυπώνεται, με ζωηρα χρώματα και ψηλους τόνους, το επίμονο, επίμοχθο και επίπονο πάλεμά-του με το άπλαστο υλικο που έχει στη διάθεσή-του, μέχρι να το επεξεργαστεί και να το τιθασεύσει, για να του δώσει στη συνέχεια τη μορφη, αλλα και να του εμφυσήσει τη ζώσα πνοη, που ο ίδιος επιζητει για τους στίχους του.

Έγνοια, δηλαδη, και απώτερος στόχος του Μπ. Αναγιωτου, είναι η δημιουργία ενος ποιητικου λόγου απλου, απαλλαγμένου απο τα περιττα βαρίδια και την πνευματικη σκουρια που κατατρώει και εξαφανίζει σιγα-σιγα τη μαγευτικη ουσία της ποίησης. Και, αυστηρα κρίνοντας και μιλώντας, έχω διαπιστώσει πως ο ποιητης έχει πετύχει σε μεγάλα (και αξιοθαύμαστα) ποσοστα στον δύσκολο αυτο στόχο-του εφόσον, με τη συλλογη-του Δυτικα της λήθης έχει κατορθώσει να μας δώσει έναν στιβαρο και καθαρο ποιητικο λόγο, λαμπερο και περίτεχνο αλλα, συνάμα, σαγηνευτικο και κατανοητο απ’ όλο, πιστεύω, το αναγνωστικο κοινο. Ας μην ξεχνάμε όμως, πως «μόνο τον πρώτο στίχο μάς χαρίζουν οι Θεοι. Τους υπόλοιπους τους κερδίζουμε με τον ιδρώτ -μας», όπως έλεγε και ο Paul Valery. Και δεν αμφιβάλλω ποσως πως ο Μπ. Αναγιωτος έχει καταβάλει πολυ μόχθο και κόπο για να δημιουργήσει τα καινούργια ποιήματά του!

Είναι πάρα πολλα τα παραδείγματα που έχω σταχυολογήσει στην τύχη και μπορω να τα παραθέσω, μέσα απο τα οποία φανερώνεται ο τρόπος με τον οποίο δραστηριοποιείται ο ποιητης και επιτυγχάνει τον προαναφερθεν στόχο-του . Για την ώρα όμως, θα αρκεσθω μόνο σε μερικα που έχουν άμεση σχέση με την ταραχη και το δέος που νιώθει μπροστα στις δύστροπες, απείθαρχες και υπεροπτικες λέξεις, καθως και το διάλογο που αναπτύσσει μαζι τους, μέχρι να τις οικειοποιηθει και να τις εντάξει με κάποια λογικη τάξη και νοηματικη συνοχη στην ποίησή του. Και με αυτο, ασφαλως, εννοω πως, ο ποιητης, με τη φιλοσοφημένη θεώρηση και τη σωστη στοίχιση των λέξεων του, αλλα και την αρμονικη λειτουργία-τους, προσπαθει να αναιρέσει ή, τουλάχιστον, να μειώσει το χάος που απλώνεται γύρω μας και κυρίως μέσα μας, που είναι και το πιο επίφοβο. Το ανεξέλεγκτο χάος που είναι ασφαλως απότοκο των σύγχρονων πολύπλοκων ανθρώπινων κοινωνιων, που προσπορίζουν στον άνθρωπο μία πλασματικη και ξένη ζωη αλλα και μία ρευστη ταυτότητα. Γράφει για τις λέξεις στο ποίημα «Ordo Ab Chao» (Τάξη μέσα απο το Χάος):

«Πως γράφεται στην πυρα ένας στίχος

όταν καπνος οι λέξεις

ξεγλιστρουν απ’ το ποίημα;

Όμως εγω επιμένω.

Μιας και μπήκα στον χορο πρέπει να χορέψω.

Αφου το μήλο πέφτει κάτω απ’ τη μηλια

πάει να πει πως μπορει να στοιχηθεί το χάος»

                                                               Σελ. 28

Ενω στο ποίημα «Και οι λέξεις έχουν τον Οδυσσέα-τους» θα γράψει:

«Αποκαμωμένες το σούρουπο οι λέξεις

επιστρέφουν στο ακρογιάλι-τους

ανάμεσα στο πλήθος των παραθεριστων

πιο μόνες κι απο τους πρωτόπλαστους

γιατι τωρα ξέρουν

τι θα πει αναχώρηση κι αποχωρισμος

νοσταλγία και ξενιτεια

και θάνατος πατρίδας.

«Οδυσσέα…»

ουρλιάζουν

«…αυτο το ταξίδι

δεν έχει τέλος…»

                                            Σελ. 31

Και στο ποίημα «Τεριρεμ» θα σημειώσει:

«Κουρασμένες οι λέξεις

αποχωρουν στα ιδιαίτερα των νοημάτων.

Έχουν εκπληρώσει την αποστολη-τους.

Αναμασώντας κι απομυζώντας-τις

έχουν απολέσει κάθε ίχνος ικμάδας.

Ξεχειλίζουν απο τα συρτάρια-μου νεκρες

λέξεις, λέξεις, λέξεις»

                                                   Σελ. 37

Οι «νεκρες λέξεις», του Μπ. Αναγιωτου, αναπόφευκτα, φέρνουν στη θύμησή-μας τους στίχους του βαθύνους και πληθωρικου ποιητη Γιώργου Γεωργούση «σαν και τους φίλους,/ μια-μια λιγοστεύουν οι λέξεις μου / σώθηκε το λαδάκι τους», απο το ποίημα «Τα χρησιδάνεια», που περιλαμβάνεται στη συλλογη-του Οθόνη υγρων κρυστάλλων, άσχετα αν ο αλησμόνητος Γεωργούσης διακατεχόταν απο μία εντελως διαφορετικη αντίληψη και φιλοσοφία για τη λειτουργία των λέξεων, απο αυτη του Κύπριου ομόλογού-του,  όταν έγραφε στο ίδιο ποίημα πως «Οι λέξεις, όταν σωπαίνουν είναι προσευχη,/ κι όταν μιλήσουν, άρνηση»,

ή όταν μας προειδοποιει:

Το νου-σας φίλοι./ Παντου μπάζει θάνατος το δέρμα/ όπως οι λέξεις./ Οι λέξεις-μου δεν παραμένουν πιστες στον εαυτο-τους/ δεν αντιστέκονται στο χρόνο/ και μου σκουριάζουν το ποίημα.

Αντιθέτως, ο αξέχαστος Άρης Αλεξάνδρου πίστευε πως «Οι λέξεις είναι λάστιχο και τις τεντώνεις όσο θέλεις», ενω ο Γερμανος φιλόσοφος Μαρτιν Χαϊντεκερ (Martin Hiddeger) σημείωνε πως «Οι λέξεις είναι πηγάδια, που πρέπει ν’ ανακαλύπτονται και να σκάπτονται».

Όμως, και ο Μπ. Αναγιωτος, όπως αφήνει ν΄ αντιληφθούμε, θεωρει βαθια βουερα πηγάδια τις λέξεις, και αυτο επιδιώκει να πράξει με την εν λόγω συλλογη του. Δηλαδη, με μαεστρία μεγάλου τεχνίτη ή δαιμόνιου μάγου, προσπαθει ν’ ανακαλύψει, να ξεκλειδώσει, ν’ αναμαγεύσει και ν’ ανασημασιοδοτήσει τις λέξεις. Να τους δώσει ξανα το απολεσθεν περιεχόμενο και νόημά-τους, γιατι όπως πολυ εύστοχα γράφει «απο αμαρτύρητες λέξεις/ απολέσθηκε ο Παράδεισος», που είναι όντως ωραία και φιλόδοξη αυτη η προσπάθειά-του, στηριγμένη, νομίζω, σ’ εκείνο που πίστευε ο Αυστριακος φιλόσοφος Λούντβιχ Βιτγκενστάιν (Ludwig Wittgenstein) όταν έλεγε «άφησε τη χρήση των λέξεων να σου διδάξει τη σημασία τους». Ας μην ξεχνάμε, ακόμη, πως μόνο με τις καίριες λέξεις ευστοχει το παιγνίδι της μετουσίωσης των στοχασμων και των αισθημάτων μας σε ωραία ποίηση.

Η συλλογη Δυτικα της λήθης αρχίζει και τελειώνει με τον δημιουργο-της να επικαλείται την «αιωνιότητα», γνωρίζοντας αρκετα καλα πως χωρις άρτια ποίηση  ποίηση βαθυστόχαστη και υπέρτατη  στο ενεργητικο του, αυτη η μικρόψυχη Κυρία ποτε δεν θα καταδεχθει να του ρίξει έστω και μία λοξη ματια ή, έστω, να του χαρίσει ένα απαλο χάδι. Άλλη μία ευγενης φιλοδοξία του Μπ. Αναγιωτου που πρέπει νομίζω να συνέχει τον κάθε δημιουργο. Και στοιχηματίζω, με έπαθλο το αγύριστο κεφάλι-μου, πως δεν υπάρχει σήμερα γνήσιος και αληθινος δημιουργος, μείζων ή ελάσσων, που απορρίπτει αυτη τη θέση. Εννοω πως δεν υπάρχει (ή δεν πρέπει να υπάρχει) δημιουργος που ν’ αποφεύγει να ζει και να ονειρεύεται τη διασύνδεση της ποίησής-του, και κατα συνέπειαν του ονόματός-του, με την αιωνιότητα. Αν κάποιος ισχυρισθει το αντίθετο, τότε, για μένα, αυτος ο ποιητης δεν είναι ειλικρινης και αληθινος. Είναι κάλπικος! Γράφει ο Μπ. Αναγιωτος, με κάποια αδικαιολόγητη κατ΄ εμένα συστολη, στο ποίημα «Παράκληση»:

«Κύριε,

             μια και θα περάσουμε στην αιωνιότητα

ως άκρως ασήμαντες προσωπικότητες

άλλο δεν μένει παρα να απολαύσουμε την ποιότητα

πριν εισέλθουμε στου οριστικου κι αμετάκλητου τις κοιλότητες

Καλο καφε με εκλεκτους φίλους και διαλεκτα οινοπνεύματα

στιγμες που σου ανοίγουν μιαν άλλη διάσταση

και βλέπεις ότι όσα μας τάζαν ήσαν όλα μυθεύματα

πως θα μας οδηγήσουν, τάχα, στη λύτρωση και στην ανάσταση».

                                                                                              Σελ. 9

Η αυτογνωσία του ποιητη όμως, που τον κρατάει συνεχως προσγειωμένο στη γη, αποτελει πιστεύω ένα άλλο ισχυρο στοιχείο με το οποίο ο Μπ. Αναγιωτος καταδεικνύει τη σοβαρότητα με την οποία αντιμετωπίζει την τέχνη που υπηρετει άσχετα αν, μέσα απο τους πιο πάνω στίχους, πιθανον να προκύψει η υποψία ό,τι διακατέχεται ακόμη απο ανασφάλειες και αμφιβολίες για το αποτέλεσμα της ποιητικης δουλειας-του. Εννοω αμφιβολίες και ανασφάλειες για την ποιότητα της ποίησης που έχει παράξει και μας έχει προσφέρει μέχρι σήμερα. Ελπίζω όμως, πως είναι απο ταπεινοφροσύνη και μόνο που εκφράζει ο ποιητης αυτες τις απαισιόδοξες σκέψεις και όχι απο αθεράπευτη ηττοπάθεια, εφόσον το ποίημα αυτο ολοκληρώνεται με τους εξης υπέροχους στίχους:

«Να βρούμε, Κύριε, τα στενα και μυστικα περάσματα

που σαν εκλάμψεις φωτίζουν τους αυτόχειρες

δεν ζητούμε σκήπτρα, δάφνες και χρυσοφόρα κοιτάσματα

μόνο να κλείσουμε με αξιοπρέπεια πίσω-μας τις ξώθυρες»

                                                                                 Σελ. 9

Όλη η συλλογη εδράζεται, όπως ήδη έχω αναφέρει, πάνω σε μια θεματικη που δεν είναι άλλη απο αυτη του θείου έρωτα. Θέλω να σημειώσω πως κεντρικος άξονας, γύρω απο τον οποίο περιστρέφονται τα περισσότερα ποιήματα, είναι ο έρωτας, ως πρωταρχικη πηγη αθωότητας και ζωης αλλα  και ως τάση του θνητου προς την αθανασία, έτσι ακριβως όπως ο Πλάτωνας καθόρισε τη σημασία της λέξης. Πέραν απο τον έρωτα, τον ποιητη, βέβαια,  απασχολουν και άλλα δευτερεύοντα θέματα, συναφη όμως με το πρωτεύον όπου, με το στοχασμο και τη σκέψη-του, τα μεταποιει σε στίχους με πανανθρώπινα μηνύματα, τα οποία οι αναγνώστες εύκολα προσλαμβάνουν μέσα απο αυτους τους στίχους. Στίχους με στοχαστικη πυκνότητα που πλημμυρίζουν, κυριολεκτικα, απο μουσικη, που είναι ένα άλλο μεγάλο προτέρημα, πιστεύω, του Μπ. Αναγιωτου ως δημιουργου!

Είναι ακόμη άξιο αναφορας το γεγονος ό,τι ο ποιητης εκκινει απο ασήμαντα γεγονότα ή αφορμες, όπου στη συνέχεια κατορθώνει να στείλει στους παραλήπτες-τους μηνύματα με σημαντικη αξία. Μετασχηματίζει δηλαδη την ποιητικη ουσία με αξιοθαύμαστο τρόπο, κάνοντας τα ασήμαντα σημαντικα και τα μικρα σπουδαία! Και εδω ξεδιπλώνεται, σε όλο το εύρος-του, και το πλούσιο ταλέντο του Μπ. Αναγιωτου ως χαρισματικου ποιητη, για να μας θυμίζει έτσι τη ρήση του μεγάλου Άντον Τσέχωφ πως «όσο μεγαλύτερο είναι το ταλέντο, τόσο περισσότερο κόπο απαιτει».

Ο Μπ. Αναγιωτος, όπως διαβλέπω μέσα απο τα καινούργια ποιήματά-του, είναι εργαστηριακος ποιητης. Δηλαδη συμβουλεύεται, μελετα και αξιοποιει τον τρόπο που λειτουργουν άλλοι δημιουργοι, ειδικα σε ό,τι αφορα την τεχνικη-τους και, γενικα, την όλη τέχνη-τους. Δημιουργοι που έχουν δώσει λαμπρα δείγματα ερωτικης ποίησης. Επομένως, είναι λογικο στην ποίησή-του να υπάρχουν και κάποιοι απόηχοι απο την ποίηση άλλων διακεκριμένων ποιητων, που εύκολα μπορουν να τους νιώσουν και οι αναγνώστες-του, όπως π.χ. απόηχοι απο την ποίηση του Ανδρέα Εμπειρίκου, του Οδυσσέα Ελύτη αλλα και απο το Δημοτικο Τραγούδι, όπως συγκεκριμένα τους αφουγκραζόμαστε μέσα απο τους στίχους του υπέροχου ποιήματος «Η βρύση των ερώτων», τ’ οποίο και δίνω στη συνέχεια:

Ρωτω ξαναρωτω

τη βρύση των ερώτων

αν μ’ αγαπα δεν μ’ αγαπα

και ποια και πόσο μ’ αγαπα

και αν υπάρχει αγάπη.

Ώσπου μιαν μέρα

το ύδωρ το ζων

                  το λάλον ύδωρ

                             το γάργαρο νεράκι

μου αποκρίνεται και λέει:

Αν δεν βαφτιστεις δεν γίνεσαι πιστος.

Αν δεν εξαγνιστεις δεν θα γίνεις μύστης.

Αν δεν κολυμπήσεις δεν περνας απέναντι.

Αν δεν συλλαβίσεις όλα τα «ε» και «ρω» και «τα»

δεν θα μάθεις ποτε τη γλώσσα του έρωτα.

                                                                   Σελ. 10

Θα τολμήσω ακόμη να σημειώσω πως, στο δημοτικοφανες αυτο ποίημα, υπάρχουν απόηχοι και απο την ποίηση του Γιώργη Παυλόπουλου και συγκεκριμένα απο το σπουδαίο ποίημά-του που τιτλοφορείται «Της Γύφτισσας». Το ίδιο νομίζω ισχύει και για το ποίημα «Τα κλειδια», που φέρνει αμέσως στη σκέψη μας το ποίημα του Γ. Παυλόπουλου «Τα αντικλείδια», που περιλαμβάνεται στην ομώνυμη συλλογη-του.

Τα γεωγραφικα πλαίσια τώρα, μέσα στα οποία κινείται και αντλει τα περισσότερα θέματά του ο Μπ. Αναγιωτος, σε αυτη τη συλλογη-του, δεν περιορίζονται μόνο στα στενα τοπικα πλαίσια της Κύπρου. Αντίθετα, εδω η έμπνευσή-του, όπως διαπιστώνω, λειτουργει σε όποιο μέρος και αν ταξιδέψει, όπου και αν βρεθει. Στην παρούσα συλλογη του, για την ακρίβεια, εξακτινώνεται απο την Κύπρο μέχρι την Ελλάδα, όπως τουλάχιστον υποδηλώνεται στο ποίημα «Στην οδο Κριεζώτου», που αναφέρεται βέβαια στον ομώνυμο δρόμο που βρίσκεται στο κέντρο της Αθήνας και το οποίο μάς παραπέμπει κατευθείαν στο ποίημα του Αν. Εμπειρίκου «Εις την οδο των Φιλελλήνων»  δρόμος που βρίσκεται και αυτος κοντα στο Σύνταγμα, μερικα μέτρα πιο πέρα απο την Κριεζώτου.

Στην οδο Κριεζώτου όμως, όπως καλα γνωρίζουν οι φιλότεχνοι, ήταν το σπίτι που έζησε και δημιούργησε ο διάσημος Έλληνας ζωγράφος Νίκος Χατζηκυριάκου – Γκίκας. Αυτο το σπίτι τώρα έχει μετατραπει και αποτελει το μουσείο Γκίκα, όπου φιλοξενει μεγάλο αριθμο απο έργα ζωγραφικης-του, καθως και προσωπικα αντικείμενά-του. Στο μουσείο αυτο φιλοξενούνται επιπλέον και έργα άλλων Ελλήνων ζωγράφων αλλα και βιβλία και προσωπικα αντικείμενα ποιητων και συγγραφέων της εποχης του Γκίκα! Είναι εμφανες, λοιπον, πως η προσωπικότητα του Γκίκα, καθως και το μεγάλο ταλέντο-του, είναι εκείνα που πυροδότησαν την έμπνευση του Μπ. Αναγιωτου, που είχε ως κατάληξη τη δημιουργία αυτου του υπέροχου ποιήματος! Αυτο φυσικα, ως ένα απλο, αλλα διακριτο, δείγμα με το οποίο καταδεικνύεται ο τρόπος λειτουργίας της έμπνευσης του ποιητη.

Η συλλογη, όπως ανάφερα, φέρει τον τίτλο Δυτικα της λήθης. Η λήθη, σύμφωνα με τα έγκυρα λεξικα, είναι το φαινόμενο της λησμονιας. Η κατάσταση δηλαδη κατα την οποία σβήνει η μνήμη των ανθρώπων και δεν θυμούνται τίποτα απολύτως. Ο Μπ. Αναγιωτος, θέλει, νομίζω, με αυτη τη συλλογη-του να λειτουργήσει σαν ένα καλα ρυθμισμένο ηλεκτρικο καμπανάκι για να κουδουνίζει συνέχεια μέσα στ’ αυτια-μας. Μόνο έτσι πιστεύει θα κρατηθούμε ξύπνιοι και συνεχως σε εγρήγορση. Μόνο έτσι θα επιτύχουμε ενδυνάμωση της μνήμης-μας. Για να μην ξεχνάμε όσα δεινα μάς συνέβηκαν στο παρελθον, με κίνδυνο η λήθη να μας οδηγήσει και πάλι στην επανάληψή-τους. Και μόνο έτσι, ασφαλως, θα αλλάξουμε ρότα, για να κινηθούμε μπροστα, με δύναμη και αποφασιστικότητα προς το μέλλον!

Αποτιμώντας, τέλος, σφαιρικα τη συλλογη Δυτικα της λήθης ως καλλιτεχνικο δημιούργημα, ακριβέστερα ως πνευματικο επίτευγμα, έχω να δηλώσω πως είναι έργο με μεγάλο εκτόπισμα και αξία. Και αυτη την εκτίμηση την εκφέρω με αταλάντευτη πίστη και σιγουρια! Γιατι είναι μία συλλογη που προσδίδει σημαντικο κέρδος στην κυπριακη ποίηση, εφόσον την πλουτίζει με δύναμη, φρεσκάδα, και ευφάνταστη ποιοτικη τέχνη, ωθώντας τη λεπτη στάθμη-της αρκετα σκαλια προς τα πάνω στην κλίμακα αξιων του Χριματηστηρίου της Τέχνης!

*Ο συγγραφέας του κειμένου ακολουθει κανόνες του μονοτονικου συστήματος που καθιέρωσε ο αξέχαστος Αντώνης Μυστακίδης-Μεσεβρινος