Paolo Volponi
Το τέλος του καλοκαιριού
[La fine dell’estate]
Πεθαίνουν απόψε
τα ζουζούνια που φέρνανε τα φώτα
στις νύχτες μου τις ξάστερες
πλάι στο ποτάμι∙
αλίμονο, τα σκοτώνει
με κρύφια αγωνία ανάμεσα στα φυλλώματα
το πρώτο τραγούδισμα του ανέμου.
Κι έτσι ο βαθυκόκκινος σκορπιός
που τ’ Αυγούστου ο τέτανος
ανέβασε στην πέτρα
παιχνιδάκι είναι σκιασμένο∙
και το τριζόνι κουβαλάει τη νύχτα
με τ’ αμέτρητα άστρα χαραγμένα
στου τζίτζικα την πλάτη.
Το τέλος του καλοκαιριού
αρχέγονο με ξαφνίζει∙
το πέρασμα κρατάω
σαν το βράχο τον ασάλευτο,
κείνον που τίποτα δεν τον αλλάζει
παρά μόνο ένα ματάκι απ’ το μούσκλο
κι απ’ το χρώμα μια σκιά.
Στο βλέμμα μου απάνω
το στυλωμένο στο ρέμα
σάμπως να βρίσκει σε ξέρα
ρυτιδώνεται το νερό∙
(κει πέρα τριποδίζει μια αράχνη
τις τελευταίες της ακροβασίες).
Κάθε στιγμή σιωπηλή
στον ουρανό γεννιέται
αστέρι με ουρά φαρμακερή.
Και τώρα οι φύλακες των αμπελιών
ετοιμάζουνε για μένα
τις σφαίρες τους από αλάτι.
*******
Attilio Bertolucci
Άνεμος και βροχή
[Il vento e la pioggia]
Γιατί σήμερα που ο άνεμος
φέρνει κακοκαιριά,
κρυμμένα τα παιδιά
πίσω απ’ τη γαλανή κρυψώνα από τσίγκο κυματιστό
ξεσπάνε πάνω στην άρρωστη τη σκύλα, κι η ψιψίνα
η γλυκομάτα, θηλυκιά καθώς είναι, κουβαλά
το ποντίκι μες στο στόμα σαν παιδί της
προτού τ’ αποτελειώσει;
Τούτος ο άνεμος που τονε λεν θαλασσινό
θα ορμήσει και θ’ ακολουθήσει
μια βροχή χλιαρή
κι άλλα πράματα πόνο θα μου φέρουν. Ύστερα
θα ξανάρθει η ευδία γιατί ’ναι καλοκαίρι
κι όταν πέσει η νυχτιά
στα μαύρα τα περβόλια με τις καστανιές και τα σιλό
τα ερειπωμένα
καινούργια θα μοιάζουνε κάτω απ’ το φεγγάρι
που ’χει της κιμωλίας την ασπράδα.
******
Franco Fortini
Σεπτεμβριάτικη βραδιά
[Una sera di settembre]
Μια βραδιά του Σεπτέμβρη
καθώς οι τραχιές οι γυναίκες οι βραχνές με τα μαλλιά καψαλισμένα
μαλακώνανε γλυκά στ’ ασβεστωμένα χωριουδάκια
και στις πηγές ντιντινίζαν οι καραβάνες ενώ τις ξέπλενε η άμμος
είδα κάτω από ’να χάλκινο φεγγάρι
στον πορφυρό δρόμο του Λόντι δυο εργάτες, τρεις κοπέλες να χορεύουν
μες στη μελανή τη λάμψη της ασφάλτου
μια βραδιά του Σεπτέμβρη
καθώς γίνονταν ο φόβος κι η ηδονή ένα μονάχα ουρλιαχτό
καθώς οι γυναίκες όλες μιλάγανε στους φαντάρους
σκορπισμένους μες στις σειρές τ’ αμπέλια
και στην πόλη δεν υπήρχε παρά κρασί ξινισμένο
απ’ τα τραγούδια κι ήτανε όλα πιθανά
ολόγυρα στη φωτιά του αμυδρού ραδιοκύματος
και κείνος που αύριο θα κείτονταν νεκρός πάνω στο δρόμο
έπινε στους σταθμούς απ’ τα λούκια τα λιανά
ή πάνω στ’ άχυρο με το ντουφέκι αγκαλιά κοιμόταν
ενώ το καλοκαίρι στάχτη γινόταν
απ’ τη Βεντιμίλια ίσαμε το Σαλέρνο
και δεν υπήρχε τίποτα πια
κι ήμασταν ελεύθεροι
να φύγουμε, να μη γνωρίζουμε ή να κλάψουμε,
μια βραδιά του Σεπτέμβρη.
************************************************************************************************************
ΕΠΙΜΕΤΡΟ
Και τα τρία ποιήματα των ποιητών που μεταφράζονται εδώ είναι διαποτισμένα με τη χαρακτηριστική εκείνη μεσογειακή μελαγχολία και ανησυχία, δυσεξήγητη για τους βορειότερους λαούς, που γεννά ο ανελέητος ήλιος σε συνδυασμό με τις σκοτεινές περιπέτειες και στερήσεις της ανθρώπινης πορείας∙ και μάλιστα τη συγκεκριμένη εποχή, όταν ο λαμπρός ουρανός σκιάζεται στο βάθος από μια δυσοίωνη απόχρωση, που οι ντόπιοι (όσοι τουλάχιστον είναι παρατηρητικοί) αναγνωρίζουν αλάνθαστα.
*
Ο Paolo Volponi (1924-1994), ποιητής, μυθιστοριογράφος και πολιτικός της μεταπολεμικής εποχής, έζησε την αντίφαση ανάμεσα στη βιομηχανοποίηση της Ιταλίας (με την οποία συνδέθηκε ως πρόεδρος του Ιδρύματος Ανιέλι, του κολοσσού της αυτοκινητοβιομηχανίας Fiat) και στους αγώνες της Αριστεράς (ο ίδιος ήταν ταγμένος στο Κομμουνιστικό κόμμα). Στην ώριμη ποίησή του, αυτό που κάνει εντύπωση είναι o επίμονος συσχετισμός του ανθρώπου με τη Φύση, και ιδιαίτερα με το ζωικό βασίλειο, όχι όμως πλέον ως ένα ειδυλλιακό πλαίσιο: η παρουσία των ζώων είναι εδώ κυρίαρχη, όσο και δυσοίωνη.
*
Ο Attilio Bertolucci (1911-2000), πατέρας του σκηνοθέτη Μπερνάρντο Μπερτολούτσι, εμφανίστηκε πολύ πρώιμα στην ποίηση στη γενέτειρά του Πάρμα, ανδρώθηκε όμως πνευματικά την περίοδο του Β΄ Παγκοσμίου πολέμου και αμέσως μετά. Στην ποίησή του κυριαρχεί το αγροτικό και ημιαστικό περιβάλλον του τόπου του, το οποίο περιγράφεται με φαινομενικά ρεαλιστικό τρόπο, υποβόσκουν όμως συμβολισμοί που αφορούν γενικότερα στην ανθρώπινη κατάσταση.
*
Ο Franco Fortini (1917-1994) θεωρείται εξέχουσα μορφή των ιταλικών μεταπολεμικών γραμμάτων: ποιητής, μεταφραστής, δοκιμιογράφος, λογοτεχνικός κριτικός και θεωρητικός της Αριστεράς, με σημαντική δράση. Το κοινωνικό-ρεαλιστικό στοιχείο είναι εξάλλου έντονο στο ποιητικό του έργο, το οποίο συχνά ανακαλεί ζοφερές μνήμες του δεύτερου μεγάλου πολέμου και της κρίσιμης μεταβατικής περιόδου που ακολούθησε.
The post «Το τέλος του καλοκαιριού» / 3 Ιταλοί ποιητές – 3 ποιήματα (Μετάφραση από τα ιταλικά – Επίμετρο: Θεοδόσης Κοντάκης) appeared first on Ποιείν.