`
Ο Νίκος Δαββέτας, όπως είναι γνωστό, ξεκίνησε τη λογοτεχνική πορεία-του ως φέρελπις ποιητής, πολλά υποσχόμενος, εκδίδοντας μάλιστα και 6 ποιητικές συλλογές που απέσπασαν διάφορα εγκωμιαστικά σχόλια από την κριτική. Καθ’ οδόν όμως άλλαξε πορεία και στράφηκε προς την πεζογραφία την οποία, όπως διαπιστώνω, υπηρετεί εξίσου σοβαρά και με πάθος, διοχετεύοντας τώρα το πλούσιο ταλέντο του σε αυτό το είδος της λογοτεχνίας.
`
Αποπνέουν ποιητική δροσια
Τα πεζογραφήματά-του όμως, διηγήματα και μυθιστορήματα, δεν παύουν να είναι εμποτισμένα με τη ποιητική δροσιά, η οποία προσδίδει χάρη και ελκυστικότητα στα δημιουργήματά του.
Αυτή η ποιητική αύρα διακρίνει έντονα και το τελευταίο μυθιστόρημά του που τιτλοφορείται Ωστικό Κύμα και εκδόθηκε το 2016 από τις εκδόσεις Πατάκη. Πρόκειται για ένα ολιγοσέλιδο μυθιστόρημα (θα το χαρακτήριζα νουβέλα) που δεν ξεπερνά τις 157 σελίδες, μέσα από τις οποίες προβάλλει ένα λογοτεχνικό δημιούργημα αρκετά μαστορεμένο. Εννοώ ένα κείμενο καλοδουλεμένο και σφιχτοδεμένο!
Η υπόθεση, με δύο λόγια, περιστρέφεται γύρω από τη ζωή και τη δράση ενός Έλληνα φοιτητή, από οικογένεια αστική, (με πατέρα αυτοδημιούργητο), που βρέθηκε στο Λονδίνο για σπουδές. Εκεί έρχεται σε επαφή με τρομοκράτες, παρασύρεται και στην προσπάθειά τους να επιφέρουν τρομοκρατικό κτύπημα στο Μετρό της βρετανικής πρωτεύουσας βρίσκει φρικτό θάνατο από την πρόωρη εκπυρσοκρότηση του εκρηκτικού μηχανισμού που είχε στην κατοχή του. Τραγική φιγούρα η μητέρα του που καλείται από την Σκότλαντ Γιαρντ ν’ αναγνωρίσει τον νεκρό γιο-της και να μεταφέρει το διαμελισμένο σώμα-του στην Ελλάδα για ταφή. Ο θάνατος, δηλαδή, είναι ο ένας βασικός πόλος πάνω στο οποίο εκτυλίσσεται το μυθιστόρημα. Ο άλλος είναι ο έρωτας, με τον οποίο ολοκληρώνεται το μυθιστόρημα.
`
Συγκίνηση και φόβος
Ο Ν. Δαββέτας, στο νέο μυθιστόρημά του, επιλέγει μια ανθρώπινη ιστορία, που σε τελική ανάλυση του προσδίδει (ως συγγραφέα) και προφητικές ή ενορατικές ιδιότητες, την οποία αναπτύσσει με δεξιοτεχνία στις σελίδες του βιβλίου του. Μια ανθρώπινη ιστορία όμως που προκαλεί στον αναγνώστη συγκίνηση και αφόρητο πόνο αλλά, παράλληλα, του προκαλεί και μεγάλο φόβο. Φόβο για όλα αυτά που περιγράφει με πειστικό τρόπο στο βιβλίο του ο Ν. Δαββέτας και που, πιθανόν, να συμβούν στον οποιοδήποτε που έχει παιδιά και σπουδάζουν σε ξένη χώρα. Δηλαδή, ο αναγνώστης, άνδρας ή γυναίκα, φοβάται μήπως βρεθεί κάποια μέρα στην ίδια μοίρα, εννοώ στην ίδια τραγική θέση με τους ήρωες του μυθιστορήματος, που στην προκειμένη περίπτωση είναι οι γονείς του νεκρού τρομοκράτη φοιτητή.
Ο Ν. Δαββέτας, για ν’ ολοκληρώσει το βιβλίο του, όπως διαπιστώνω μέσα από τις σελίδες του, θα πρέπει να έκανε μακρόχρονη και πολύμοχθη προετοιμασία πριν αρχίσει να το γράφει. Σε αυτή τη διαπίστωση με οδηγούνε οι πολλές και κυρίως σωστές πληροφορίες που δίνει σχετικά με το προφίλ των τρομοκρατών αλλά και την εύκολη αναγνώρισή τους. Ενδεικτικές, για τη διαπίστωσή μου, είναι και οι επιστημονικά φιλτραρισμένες πληροφορίες που δίνει για τη διάγνωση της κατάθλιψης που ταλαιπωρεί τη Δέσποινα, δηλαδή τη μητέρα του νεκρού φοιτητή. Όλα αυτά όμως, για να περάσουν σωστά στο μυθιστόρημά του απαιτούν έρευνα σε βάθος ή επισταμένη μελέτη ειδικών εγχειριδίων όπως το Συνδεσμολογία εκρηκτικών μηχανισμών, το Βεληνεκές οπλικών συστημάτων ή το εγχειρίδιο Προστασία-Αποθήκευση εύφλεκτων υλικών.
`
Βασισμένο σε πρότυπα
Επιπλέον, διαφαίνεται πως οι ήρωες του Ν. Δαββέτα, στο εν λόγω μυθιστόρημά του, είναι βασισμένοι πάνω σε κάποια πρότυπα που τα ψυχογράφησε, πριν τα σκιτσάρει στο χαρτί. Εννοώ υπαρκτά πρόσωπα που έζησαν και έδρασαν σε άλλες εποχές όπως, παραδείγματος χάρη, ο νεόπλουτος (αλλά τυχοδιώκτης) πατέρας του φοιτητή που θυμίζει ή, καλύτερα, φωτογραφίζει γνωστό «μεγιστάνα» του πλούτο, που έφθασε ουρανοκατέβατος στην ελληνική κοινωνία στις αρχές της δεκαετίας του ’90, μονοπωλώντας επιδεικτικά και προκλητικά την οικονομική και πολιτική ζωή του τόπου.
«Καλοστεκούμενος, πάντα με κοστούμι τις εργάσιμες ημέρες, γραβάτα και μαντίλι να εξέχει από το τσεπάκι του σακακιού, με εμφανή τη γράμμωση που χαρίζει στο σώμα η ενασχόληση με τα σπορ, σίγουρα θα φαινόταν μια δεκαετία νεότερος αν δεν πρόδιδαν την ηλικία-του τα λευκά μαλλιά. Είχε ασπρίσει πρόωρα, έλεγε, ταξιδεύοντας από μικρός με τα ποντοπόρα πλοία της ελληνικής ναυτιλίας στα πέρατα του κόσμου. Ελάχιστοι όμως τον γνώριζαν από την προσφορά του στον αθλητισμό ή στη ναυτιλία, οι περισσότεροι κάπου κάποτε είχαν ακούσει για τις επενδύσεις-του στα καύσιμα και τον είχαν αρκούντως κουτσομπολέψει περιδιαβάζοντας τις λίστες των αυτοδημιούργητων επιχειρηματιών που είχαν στηρίξει, στα μέσα της δεκαετίας του ’90, την ανάπτυξη του περιοδικού τύπου χάνοντας αρκετά χρήματα σε βραχύβια, ως επί το πλείστων, έντυπα».
`
Φανατικός της λεπτομέρειας
Επίσης, ο Ν. Δαββέτας, ως πεζογράφος, ξεχωρίζει και παρουσιάζεται φανατικός οπαδός της λεπτομέρειας. Δηλαδή περιγράφει το κάθε τι με ακριβείς λεπτομέρειες, από τα αντικείμενα και τα γεγονότα μέχρι τα κτίρια, τους δρόμους και τα πρόσωπα. Έτσι, τα τσιγάρα που καπνίζουν οι ήρωες του είναι στριφτά, Ολντ Χόλμπορν, η οδοντόκρεμα με την οποία πλένουν τα δόντια τους είναι Κολυνός, τα φανελάκια που φοράνε είναι λευκά Πάλκο, η ταξιδιωτική βαλίτσα τους είναι μαύρη Σαμσονάιτ και οι σακούλες που κάνουν τα ψώνια-τους είναι του Χάρροντς!
Το Ωστικό Κύμα αναπτύσσεται και ολοκληρώνεται σε 15 μικρά κεφάλαια. Το κάθε κεφάλαιο αποτελείται από 3 ή 4 υπό-κεφάλαια που μοιάζουν θα έλεγα με αδρές λογοτεχνικές σκηνές ή στιγμιότυπα. Συνολικά, και με πρόχειρους υπολογισμούς, στο μυθιστόρημα πρέπει να υπάρχουν γύρω στις 60 με 70 τέτοιες λογοτεχνικές σκηνές ή στιγμιότυπα. Αυτές όμως οι λογοτεχνικές σκηνές, με ευκολία μπορούν να μεταπλασθούν σε κινηματογραφικές σκηνές. Θέλω να επισημάνω πως το Ωστικό Κύμα, κατά την ταπεινή μου άποψη, έχει κινηματογραφική δομή. Συνεπώς, με την κατάλληλη επεξεργασία μπορεί να μετατραπεί σ’ ένα θαυμάσιο σενάριο που, αν πέσει στα χέρια εμπνευσμένου σκηνοθέτη, μπορεί να γίνει μία υπέροχη ταινία!
`
Καταφυγή στην Ιστορία
Η καταφυγή στην Ιστορία, ως γραπτή και προφορική μαρτυρία, είναι ένα άλλο σημαντικό στοιχείο που χαρακτηρίζει τον πεζογράφο Ν. Δαββέτα, το οποίο διαφαίνεται ξεκάθαρα και στο νέο μυθιστόρημά του. Εννοώ την εντυπωσιακή ικανότητά-του να κινείται βαθιά μέσα στον παρελθόντα χρόνο και ειδικά μέσα στην πραγματοποιημένη ιστορία, γεγονός που οφείλεται, πιστεύω, στην πολύχρονη και ευδόκιμη δημοσιογραφική σταδιοδρομία του. Από αυτές της βαθιές κινήσεις του όμως, στην Ιστορία, αντλεί στοιχεία με τα οποία γονιμοποιεί τη σκέψη του αλλά εμπλουτίζει και τα μυθιστορήματά του.
Καταλήγοντας, θέλω να σημειώσω και πως ο Ν. Δαββέτας, ως συγγραφέας, είναι προικισμένος με μεγάλο ταλέντο, αλλά και πολλές συγγραφικές ικανότητες. Ανάμεσα σε αυτές τις συγγραφικές ικανότητες θεωρείται η απόσπαση και αφομοίωση με ευκολία στοιχείων από άλλους συγγραφείς, τα οποία ενσωματώνει στη δική του δουλειά. Κυρίως αφομοιώνει στοιχεία από συγγραφείς που συγγενεύει μαζί τους ή θεωρεί δασκάλους του. Αν, λοιπόν, στα πρώτα μυθιστορήματά του δέχθηκε επιρροές από τη δουλειά του Θανάση Βαλτινού, του Γιώργου Ιωάννου και του Κώστα Ταχτσή, στο Ωστικό Κύμα βρίσκω ότι δέχεται επηρεασμούς από τη δουλειά του Αντώνη Σαμαράκη και κυρίως από το κορυφαίο μυθιστόρημά του το Λάθος. Διαπιστώνω ακόμη, πως βρίσκεται, όσο παράξενο και αν ακούγεται αυτό, κοντά στον Κοσμα Πολίτη και το μυθιστόρημα του Eroica.
«Χάιδεψε τη φουσκωμένη-της κοιλιά. Τα φύλλα της βελανιδιάς τρεμόπαιξα για λίγο μεγεθύνοντας τις σκιές. Δύο-τρεις χοντρές ψιχάλες κροτάλισαν επιδεικτικά στο πλακόστρωτο πριν εξατμιστούν.
Ο Αλία κοίταξε ανήσυχος μια τον ουρανό και μια τα παραθυρόφυλλα που δεν είχαν ακόμη στεγνώσει.
Κάτι σαν χαμόγελο απλώθηκε στο πρόσωπό της.
«Ο άνεμος αλλάξει και πάλι κατεύθυνση», είπε.
Επαναλαμβάνω όμως, οι επηρεασμοί που δέχεται ο Ν. Δαββέτας είναι καλά αφομοιωμένοι και δημιουργικά μεταπλασμένοι στο δικό του έργο. Κατ’ ουδένα λόγο, λοιπόν, δεν εμπίπτουν στο αμάρτημα της αντιγραφής. Ας μην ξεχνάμε, εξάλλου, κατά που έλεγε και ο Γ. Σεφέρης, πως δεν υπάρχει παρθενογέννηση στην Τέχνη.