[…]Ο Τρακλ εκφράζει τον κόσμο μέσα από το πρίσμα που τον βιώνει: έρωτας, ναρκωτικά και πόνος.
Η απόγνωση του ανεκπλήρωτου έρωτα, η αποστασία από τον αστικό τρόπο ζωής, το ταξίδι των ναρκωτικών, η αυτοκτονιά ως εντολή λύτρωσης.
Η γλώσσα του Τρακλ δεν κατανοείται• βιώνεται. Το ανέφικτο του έρωτα γίνεται ανέφικτο της γλώσσας. Στην ποίηση του Τρακλ βαδίζεις χορευτικά, με έναν χορό όμως μακρόσυρτο και θλιμμένο, που ωστόσο κοιτάζει πάντα ψηλά στην πιθανότητα εξαΰλωσης.
Μια ποίηση που γνωρίζει το νόημα του περιεχομένου της και επικεντρώνεται στoν εντοπισμό της τέλειας μορφής για να το εκφράσει. Ο Τρακλ, ενδιαφερόμενος για την ουσία, την ανακαλύπτει ξανά μέσα από την επεξεργασία της• είναι ένας στυλίστας της Αλήθειας.
Τα κείμενα του Χάιντεγκερ συμπεριλαμβάνονται όχι σαν μια φιλολογική ανάλυση ποίησης αλλά σαν ένα μοναδικό παράδειγμα συνομιλίας ανάμεσα
στη φιλοσοφική και στην ποιητική γλώσσα.
Ο Τρακλ είχε πει πως «η γνώση ανήκει σε αυτόν που περιφρονεί την ευτυχία», κι έτσι μέθυσε με παπαρούνες και αγάπησε σκοτεινά. […]
(Από τoν πρόλογο του Νίκου Ερηνάκη)
ΠΛΗΣΙΑΣΜΑ ΤΟΥ ΘΑΝΑΤΟΥ
2 ο σχεδίασμα
Ω, το βράδυ, που προχωρεί στα σκοτεινά χωριά των
παιδικών χρόνων.
η λίμνη κάτω από τις ιτιές
Γεμάτη με απαίσιους αναστεναγμούς θλίψης.
Ω, το δάσος, που χαμηλώνει σιωπηλά τα καστανά του
μάτια,
Όταν από τα κοκκαλιάρικα χέρια του μοναχικού πέφτει
η πορφύρα των παράφορων ημερών του.
Ω, το πλησίασμα του θανάτου. Ας προσευχηθούμε.
Αυτή τη νύχτα στα ζεστά μαξιλάρια χαλαρώνουν
Κιτρινισμένα από λιβάνι τα μαραμένα μέλη των εραστών.
ΚΑΤΑΡΡΕΥΣΗ
Το βράδυ, όταν οι καμπάνες στη σιγαλιά σημαίνουν,
Ακολουθώ το υπέροχο πέταγμα των πουλιών
Που σε μεγάλα κοπάδια, όμοια με συνοδείες ευλαβών
προσκυνητών,
Χάνονται στη διάφανη απεραντοσύνη του φθινοπώρου.
Περιπλανώμενος στο λυκόφως του κήπου
Ονειρεύομαι το πιο λαμπρό τους πεπρωμένο
Και μόλις που νιώθω ακόμα το δείκτη των ωρών να
προχωράει.
Έτσι πάνω από τα σύννεφα ακολουθώ τα ταξίδια τους.
Τότε μια πνοή κατάρρευσης με κάνει να τρέμω.
Ο κότσυφας θρηνεί στα γυμνά κλαδιά.
Το κόκκινο κρασί κλυδωνίζεται σε σκουριασμένα βα-
ρέλια.
Όπως οι μακάβριοι χοροί χλομών παιδιών
Γύρω από σκοτεινές πηγές που έχουν στερέψει
Τρεμάμενα γαλάζια αστέρια λυγίζουν στον άνεμο.
ΜΑΡΤΙΝ ΧΑΪΝΤΕΓΚΕΡ
ΓΛΩΣΣΑ (1950)
[αποσπάσματα]
Εάν πρέπει επομένως να αναζητήσουμε την ομιλία της γλώσσας σε ό,τι λέγεται, οφείλουμε να ανακαλύψουμε κάτι που αρθρώνεται καθαρά από το να επιλέξουμε τυχαία μία οποιασδήποτε μορφής προφορική ομιλία. Αυτό που αρθρώνεται καθαρά είναι αυτό στο οποίο η ολοκλήρωση της ομιλίας -που είναι κατάλληλη για ό,τι αρθρώνεται- είναι με τη σειρά της αυθεντική. Αυτό που αρθρώνεται καθαρά είναι το ποίημα. Προς το παρόν, θα πρέπει να θεωρήσουμε την παραπάνω πρόταση σαν έναν αυτοτελή ισχυρισμό. Μπορούμε να το κατορθώσουμε, αν επιτύχουμε να ακούσουμε σε ένα ποίημα αυτό που λέγεται καθαρά. Αλλά ποιο ποίημα θα μας μιλήσει; Εδώ έχουμε μόνο μία επιλογή, που όμως απέχει από απλή ιδιοτροπία. Από τι; Από ό,τι μας έχει ήδη λεχθεί σαν το παρόν στοιχείο στη γλώσσα, αν ακολουθήσουμε την ομιλία της γλώσσας με τη σκέψη. Λόγω αυτoύ του δεσμού μεταξύ του τι σκεφτόμαστε και τι μας λέγεται από τη γλώσσα διαλέγουμε, ως κάτι που αρθρώνεται καθαρά, ένα ποίημα που πιο εύκολα από άλλα μπορεί να μας βοηθήσει στα πρώτα βήματα της ανακάλυψης αυτού που συγκρατεί αυτόν τον δεσμό. Ακούμε αυτό που αρθρώνεται. Το ποίημα φέρει τον τίτλο:
Ένα Χειμωνιάτικο Βράδυ
2ο σχεδίασμα
΄Οταν το χιόνι πέφτει στο παράθυρο,
η βραδινή καμπάνα μακρόσυρτα ηχεί,
το τραπέζι για πολλούς έχει στρωθεί
και το σπίτι πανέτοιμο προσμένει.
Κάποιος σε δρόμους περιπλάνησης χαμένος
Φτάνει στην πόρτα από μονοπάτι σκοτεινό.
Χρυσό ανθίζει το δέντρο της Χάρης
Από της γης το δροσερό χυμό.
Σιωπηλός μπαίνει μέσα ο οδοιπόρος•
Πόνος έχει πετρώσει το κατώφλι.
Σε φως καθάριο λάμπουν
Πάνω στο τραπέζι το ψωμί και το κρασί.
Το ποίημα γράφτηκε από τον Γκέοργκ Τρακλ. Το όνομα του ποιητή έχει ελάχιστη σημασία, όπως σε κάθε άλλο ιδιοφυές ποίημα. Η μαεστρία του συνίσταται ακριβώς σε αυτό, ότι δηλαδή το ποίημα μπορεί να απαρνηθεί το πρόσωπο και το όνομα του ποιητή.
Η σωστή ποίηση δεν είναι ποτέ απλώς μία ανώτερη μορφή [Μέλος] της καθημερινής γλώσσας. Είναι μάλλον το ανάποδο: η καθημερινή γλώσσα είναι ένα ξεχασμένο και γι’αυτό πολυχρησιμοποιημένο ποίημα, από το οποίο με δυσκολία ακούγεται πλέον κάποιο κάλεσμα.
Το αντίθετο εκείνου που καθαρά αρθρώνεται, το αντίθετο του ποιήματος, δεν είναι η πρόζα. Η καθαρή πρόζα δεν είναι ποτέ «πεζή». Είναι μία ποιητική μορφή και συνεπώς σπάνια όπως η ποίηση.
Ο Γκέοργκ Τρακλ γεννήθηκε στο Σάλτσμπουργκ το 1887 και σπούδασε φαρμακοποιός στη Βιέννη. Η σχέση με τη μητέρα του υπήρξε ιδιαίτερα απόμακρη και νιώθοντας απομονωμένος η μόνη ουσιαστική σχέση που ανέπτυξε ήταν με την αδερφή του Γκρετλ, που αποτέλεσε και τον μοναδικό του έρωτα. Το 1914 κατατάχτηκε ως φαρμακοποιός στον αυστριακό στρατό. Η μάχη του Γκρόντεκ λειτούργησε καθοριστικά στη ψυχική του κατάρρευση. Λίγες μέρες αργότερα αυτοκτόνησε με υπερβολική δόση κοκαΐνης. Τρία χρόνια αργότερα αυτοκτόνησε και η αδερφή του. Έργα του: Ποιήματα (1913), Ο Σεμπάστιαν στο Όνειρο (1915), Το Φθινόπωρο του Μοναχικού (1920).
Ο Νίκος Ερηνάκης γεννήθηκε το 1988 στην Αθήνα. Σπούδασε Οικονομικά στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Φιλοσοφία και Συγκριτική Λογοτεχνία στο Πανεπιστήμιο του Warwick και Φιλοσοφία των Κοινωνικών Επιστημών στο London School of Economics. Το 2009 εκδόθηκε η πρώτη του ποιητική συλλογή με τίτλο Σύντομα όλα θα καίγονται και θα φωτίζουν τα μάτια σου.
.jpg)
