`
Το ΠΟΙΕΙΝ εύχεται σε όλους τους αναγνώστες και φίλους του Καλή Χρονιά «Για την ελευθερία της γνώμης και της έκφρασης».
`
Έχουν περάσει πέντε χρόνια από την απονομή του βραβείου Νομπέλ Ειρήνης στον κινέζο διανοούμενο, συγγραφέα και καθηγητή πανεπιστημίου Λιου Σιαομπό, για τη συμβολή του στην υπόθεση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας, και ο Σιαομπό δεν έχει ακόμα παραλάβει αυτοπροσώπως το βραβείο του. Παραμένει έγκλειστος στις κινεζικές φυλακές της επαρχίας Λιαονίνγκ, 500 χιλιόμετρα βορειοανατολικά του Πεκίνου, εκτίοντας ποινή κάθειρξης 11 ετών για τις δημοκρατικές του πεποιθήσεις.
Γεννημένος στο Τσανγκτσούν στις 28 Δεκεμβρίου 1955, συλλαμβάνεται στα τέλη του 2008 ως υποκινητής ταραχών και καταδικάζεται λόγω της ανατρεπτικής του δράσης, όπως απεφάνθη το δικαστήριο. Αιτία η κινητοποίησή του για τη σύνταξη και τη δημοσίευση της «Χάρτας 08» με αφορμή τα 60 χρόνια από την υπογραφή της διακήρυξης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Η «Χάρτα 08», κατά το πρότυπο της «Χάρτας 77» των αντιφρονούντων της Τσεχοσλοβακίας, είναι ένα μανιφέστο για τον πολιτικό εκσυγχρονισμό της Κίνας, το οποίο απαιτεί τον κομματικό πλουραλισμό, το χωρισμό των εξουσιών, καθώς και τη διενέργεια εκλογών για μια ελεύθερη, δημοκρατική και συνταγματική χώρα.
Σε συνέντευξη που ο Σιαομπό παραχώρησε σε τηλεοπτικό κανάλι της Γερμανίας, μιλά για τις μνήμες του από την αιματηρή κατάπνιξη του δημοκρατικού κινήματος και μαρτυρά τον λόγο για τον οποίο συνέχισε να αγωνίζεται: «Πολλοί αθώοι σκοτώθηκαν την 4η Ιουνίου του 1989. Ως επιζών αυτής της εξέγερσης πρέπει να αγωνιστώ για να αποδοθεί δικαιοσύνη στα θύματα. Αισθάνομαι υποχρεωμένος να το πράξω έναντι των νεκρών εκείνης της ημέρας. Μου είναι αδύνατον να εγκαταλείψω αυτή την προσπάθεια».
Το ποίημα «Ποιο ιδίωμα» είναι παρμένο από την ποιητική συλλογή Δοκιμές λόγου, η οποία είναι αφιερωμένη στον Λιου Σιαομπό από τον ιταλό ποιητή Στέφανο Σέρι, κι έχει μεταφραστεί όχι μόνο στα ελληνικά, αλλά σε μια πανσπερμία γλωσσών. Μια πλειάδα ποιητών και μεταφραστών, οι οποίοι «μεταφέρουν» το ποίημα στη δική τους γλώσσα για να δείξουν την αλληλεγγύη τους προς τον φυλακισμένο ποιητή και για να ζητήσουν από τους ανθρώπους να μην ξεχνούν: Gray Sutherland (αγγλικά), Di Leiqing (κινεζικά), Antonio Nazzaro (ισπανικά), Silvia Guzzi (γαλλικά), Chiara De Luca και Eva Taylor (γερμανικά), Vera Lucía de Oliveira (πορτογαλικά), Karel Sergen (ολλανδικά), René Hooyberghs (φλαμανδικά), Evangelia Polymou (ελληνικά), Emilia Mirazchiyska (βουλγαρικά), Eliza Macadan (ρουμάνικα), Arben Dedja (αλβανικά), Jolka Milič (σλοβενικά), Milan Dobričić (σερβικά), Ayshe Rubeva (τουρκικά), Riccardo Campion (πολωνικά), Paolo Galvagni (ρωσικά), Leila Karin Kiiskinen (φινλανδικά), Tahar Bekri (αραβικά), Nahid Norozi (περσικά).
∗ ∗ ∗ ∗ ∗ ∗ ∗ ∗ ∗ ∗ ∗ ∗ ∗ ∗ ∗ ∗ ∗ ∗ ∗ ∗ ∗ ∗ ∗ ∗
ΠΟΙΟ ΙΔΙΩΜΑ
διαβάζοντας Πάουλ Τσέλαν
Να τον πω με στίχους ετούτον το λόγο;
σε ποιο ιδίωμα να διηγηθώ την ιστορία μου:
εκείνο που μιλούνε στη Στοκχόλμη; ή μια γλώσσα
της Ευρώπης της παροικίας ή της δικτατορίας;
κάθε λέξη παρατάσσεται: έχει έναν πολιτικό ήχο
κι ένα πρόσημο πολιτικό και πολιτικός
είναι ο τονισμός και το μέτρο των συλλαβών
δημοκρατία δεν είναι μια σιωπηλή συναίνεση
και να διαλέγεις τη σιωπή δεν είναι ουδετερότητα
για χείλη γλώσσα και λαιμό: ένα όπλο είναι το κορμί
φτάνει όμως· βολέψου στο κελί μου
έλα και κάθισε εδώ στη φυλακή
και δώσε μου μια πύλη με την ακοή σου
εάν δε λέω αλήθειες σήκωσ’ το χέρι σου
κι αν δεν καταλαβαίνετε να σας τα επαναλάβω.
(μετάφραση: Ευαγγελία Πολύμου)
*
QUALE IDIOMA
leggendo Paul Celan
Lo dico in versi questo discorso?
in che idioma raccontare la mia storia:
quello parlato a Stoccolma? o una lingua
di Europa di colonia o dittatura?
ogni parola si schiera: ha un politico
suono e un segno politico e politici
sono gli accenti e il metro di sillabe
non è democrazia un assenso muto
anche scegliere il silenzio non è neutro
per labbra lingua e gola: è un’arma il corpo
basta: accomodati nella mia stanza
mettiti a sedere qui in prigione
e dammi una porta con il tuo ascolto
se non dico cose vere alza la mano
fatemi ripetere se non capite.
(Stefano Serri, από τη συλλογή Prove di un discorso.)
`
*
WHICH LANGUAGE
reading Paul Celan
Shall I make this speech in lines of verse?
what language shall I tell my story in?
the one they speak in Stockholm? or a
European colonial, dictatorial tongue?
every word takes sides, has a political
sound a political sign and political too
are the stress and metre of each syllable
silent absence is not democracy
nor is choosing silence neutral
for lips tongue throat: the body is a weapon
enough: come into my cell
come, sit down here in jail with me
and by listening open me a door
if what I say isn’t true then raise your hand
and tell me to repeat if you don’t understand.
(μετάφραση: Gray Sutherland)
`
*
排练演讲
献给监禁在中国的刘晓波
用什么语言
读保罗•策兰后
发言时，我该用诗句吗？
用什么习语才好？——
在斯德哥尔摩用的？还是不如用
曾有殖民地和独裁政权欧洲的语言？
每个单词偏袒一方：具有政治化的
口吻、政治化的符号、政治化
的声音以及政治化的腔调
无声的赞成不是民主主义
选择沉默不属中立
对于嘴唇、舌头、喉咙：身躯即武器
这就是一切：请走进我屋子里
请在我牢房里坐一坐
倾听着我说的话为我打开一扇门
假如我不说实话，请举起手来
假如你听不懂，我要再说一遍
斯蒂法诺•塞里著, 狄磊卿译
(μετάφραση: Di Leiqing)
`
*
CUÁL IDIOMA
leyendo Paul Celan
¿Lo digo en versos ese discurso?
¿en qué idioma contar mi historia:
¿el hablado en Estocolmo? ¿o una lengua
de Europa de colonia o dictadura?
cada palabra toma partido: tiene un político
sonido y un signo político y políticos
son lo acentos y el metro de sílabas
no es democracia un asentir mudo
aunque elegir el silencio no sea neutro
por labios lengua y garganta: es un arma el cuerpo
ya basta: acomódate en mi cuarto
siéntate aquí en prisión
y dame una puerta con tu oír
si no digo cosas verdaderas levanta la mano
háganme repetirlo si no entienden.
(μετάφραση: Antonio Nazzaro)
`
*
WELCHE SPRACHE
Paul Celan lesend
Soll ich diese Rede in Versen ausdrücken?
In welcher Sprache soll ich meine Geschichte erzählen:
In der, die in Stockholm gesprochen wird? oder in einer Sprache
aus dem Europa der Kolonien oder Diktatur?
Jedes Wort formt sich: hat einen politischen
Ton und ein politisches Zeichen und politisch
sind auch die Akzente und das Silbenmaß
stummes Zustimmen entspricht keiner Demokratie
und das Schweigen zu wählen, ist auch nicht neutral
für Lippen, Sprache und Kehle: es ist eine Waffe des Körpers
genug: nimm Platz in meinem Zimmer,
setz dich hier ins Gefängnis
und schaff mir eine Tür durch dein Zuhören
wenn ich Falsches sage, hebe die Hand
lasst mich wiederholen, wenn ihr nicht versteht.
(μετάφραση: Chiara De Luca και Eva Taylor)
`
*
WELKE TAAL
bij het lezen van Paul Celan
Zal ik deze rede in lijnen of in verzen schrijven?
in welke taal zal ik mijn verhaal vertellen:
die welke men spreekt in Stockholm? of in een taal
Europees, koloniaal en dictatoriaal?
elk woord kiest partij, heeft een politieke
klank en een politiek teken en politiek
zijn de accenten en het metrum van de lettergrepen
stille afwezigheid is geen democratie
de stilte kiezen is evenmin neutraal
keel lippen tong en taal: het lichaam is een wapen
genoeg: kom bij mij in de cel
kom bij me zitten hier achter de tralies
en open voor mij een deur door te luisteren
als wat ik zeg niet waar is steek dan je hand op
en laat het me herhalen als je het niet verstaat.
(μετάφραση: Karel Sergen)
`
*
QUE LÍNGUA
lendo Paul Celan
Direi em verso este discurso?
em que língua narrar a minha história:
a que se fala em Estocolmo? ou uma língua
da Europa, colônia ou ditadura?
toda palavra toma partido: tem sua política
seu som e seu sinal político e políticos
são os acentos e o metros das sílabas
não é a democracia um assentimento mudo
nem é neutro escolher o silêncio
para lábios língua e garganta: o corpo é arma
chega: acomoda-te no meu quarto
senta-te na minha prisão
abre uma porta com a tua escuta
ergam a mão se não digo coisas verdadeiras
façam-me repeti-las se não forem entendidas
(μετάφραση: Vera Lucía de Oliveira)
`
*
QUELLE LANGUE
en lisant Paul Celan
Je le dis en vers ce discours?
dans quelle langue raconter mon histoire:
celle que l’on parle à Stockholm? ou une langue
d’Europe coloniale ou de dictature?
chaque mot prend position: il a un son
politique et un signe politique et politiques
sont les accents et la mesure de syllabes
un acquiescement muet n’est pas démocratie
même choisir le silence n’est pas neutre
par lèvre langue et gorge : le corps est une arme
assez : installe-toi dans ma chambre
assieds-toi ici en prison
et donne-moi une porte à travers ton écoute
si ce que je dis n’est pas vrai lève la main
faites-moi répéter si vous ne comprenez pas
(μετάφραση: Silvia Guzzi)
`
*
WELKE TAAL
bij het lezen van Paul Celan
zeg ik het in verzen, dit gesprek?
in welke taal vertel ik mijn verhaal:
de taal die men in Stockholm spreekt? of in een
Europese taal van kolonie of dictatuur?
elk woord kiest partij: bij een
politieke klank en een politiek teken en politiek
zijn de accenten en het metrum van de lettergrepen
een zwijgend akkoord is geen democratie
zelfs voor stilte kiezen is niet neutraal
door lip tong en keel: het lichaam is wapen genoeg
maak het je gemakkelijk in mijn kamer
zet je neer hier in de gevangenis
en bied me door te luisteren een deur
als wat ik zeg niet waar is hef je hand
laat me herhalen wat je niet begrijpt
(μετάφραση: René Hooyberghs)
`
*
JAKI JĘZYK
czytając Paula Celana
Czy mam wygłosić w wierszach to przemówienie?
w jakim języku opowiedzieć moją historię:
tym, którym mówią w Sztokholmie? czy językiem
Europy kolonialnej lub totalitarnej?
każde słowo zajmuje stanowisko: ma polityczny
dźwięk i znak polityczny i polityczne
są też akcenty i miara sylabiczna
nie jest demokracją nieme przyzwolenie
a wybór milczenia nie jest obojętny
dla warg języka i gardła: ciało jest bronią
wystarczy: wejdź do mojego pokoju
usiądź sobie tu w więzieniu
i słuchając mnie stań się dla mnie drzwiami
jeśli nie powiem prawdy podnieś rękę
chętnie powtórzę, jeśli nie rozumiecie.
(μετάφραση: Riccardo Campion)
`
*
Ç’E FOLME
duke lexuar Paul Celan
Ta them këtë ligjëratë në vargje?
në ç’të folme ta rrëfej historinë time:
atë që përdoret në Stokholm? a një gjuhë
t’Europës të kolonisë a diktaturës?
çdo fjalë mban anën: ka një tingull
politik një shenjë politike dhe politike
janë thekset dhe metri i rrokjeve
nuk është demokracia miratim vuv
as të zgjedhësh heshtjen s’është asnjanëse
për buzë gjuhë e fyt: është nj’armë trupi
mjaft: urdhëro dhomës sime
pa ulu ndenjur këtu në burg
jepmë një portë me dëgjesën tënde
në s’thënça të vërteta dorën ngrije
lermëni ta përsëris po s’kuptuat.
(μετάφραση: Arben Dedja)
`
*********************************************************
ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Μπορείτε να διαβάσετε όλες τις γλωσσικές μεταγραφές στο ιταλικό IRIS NEWS ΕΔΩ